Appendice:Questiones frequente super interlingua

Adder ligamines
De Wikipedia, le encyclopedia libere

Qual es le scopo e philosophia de Interlingua?[modificar fonte]

Interlingua es un lingua naturalistic construite con parolas del vocabulario international (in uso in le linguas con le plus parlatores international in le mundo), e con un grammatica multo simple.

Interlingua es le resultato del labores de un equipa de linguistas del IALA (International Auxiliary Language Association establite in 1924). Le labor pro crear Interlingua habeva su initio a Liverpool in 1936 e su fin a New York. In 1951, le equipa de linguistas ha extrahite le vocabulario international del linguas europee.

Interlingua = International Lingua es intendite que illo debe devenir un lingua commun del mundo pro succeder in servir le humanitate, ma non un sol lingua commun.

In 1967, ISO (International Organization for Standardization), que normalisa le terminologia, ha votate in unanimitate proxime de adoptar Interlingua como le base pro ille dictionarios."([1]).

I.A.L.A. habeva le objectivo de standardisation del vocabulario international in le major linguas europee con un grammatica minime pro usar lo como un lingua. Interlingua es un excellente medio de communication inter le gentes del mundo a causa de su natura como un standardisation del formas e parolas commun al linguas major con plure parlatores international. Interlingua, como un lingua auxiliar natural, non seque un concepto de un exigentia que debe esser satisfacite per alcun invention que optimemente servi iste objectivo.

Interlingua revela un realitate objective mais latente in multe linguas e face patente iste realitate per extraher e standardisar lo in un maniera objective. Tunc si illo ha applicationes practic isto va sequer de su characteristicas e lor potential a servir in certe aspectos del vita.

Qui ha disveloppate Interlingua?[modificar fonte]

Post le Guerra Mundial I il habeva un crescite interesse in le idea de un lingua auxiliar international. Multe linguistas, interprenditores, e scientistas se interessava in disveloppar un optime lingua auxiliar. Con lor appoio le International Auxiliary Language Association (IALA) esseva formate in 1924 con le financiamento de Alice Vanderbilt Morris pro studiar iste question. Finalmente, post le fallimento de attinger compromissos inter le linguas auxiliar international existente, IALA ha decidite a producer su proprie lingua auxiliar usante principios scientific. Le idea non esseva a inventar le lingua auxiliar, mais a extraher su vocabulario del parolas international commun inter le major linguas de Europa e a standardisar lo. Como on diceva, Il non es necesse de inventar un lingua auxiliar. Lo que es necesse es solmente que on extrahe lo.

Le recerca de disveloppamento ha comenciate in 1936 a Liverpool, Anglaterra, mais con le menacia de guerra, IALA ha movite su operationes de recerca a Nove York in 1939 sub le direction de E. Clark Stillman. In iste anno ille ha assemblate un equipa de linguistas pro facer le labor. In 1943 Stillman e su assistente Dr. Alexander Gode ha finite un manual INTERLINGUISTIC STANDARDIZATION que describeva lor concepto del maniera de extraher le parolas del linguas que illes credeva que contineva le plus grande concentration de parolas international: anglese, francese, italiano, e espaniol/portugese.

Le labor continuava durante le Guerra Mundial II, mais Stillman ha partite de IALA in 1943 pro servir in le governamento del Statos Unite. Dr. Gode deveniva le director de recerca pro tempore. In 1945 un General Reporto de IALA ha revelate que le equipa habeva producite un vocabulario de plus que 20.000 parolas international.

In le interim recerca e experimentation esseva interprendite pro investigar plure variantes del lingua auxiliar international usante le vocabulario international. Iste variantes esseva

  1. Le variante naturalistic, totalmente prototypic.
  2. Un variante con minime regularisation e schematisation.
  3. Un variante con regularisation intermedie.

In 1946 un ben cognoscite linguista francese, Dr. André Martinet esseva empleate como le Director de Recerca pro producer un dictionario e un forma final pro le lingua auxiliar. Martinet ha conducite un sondage de opinion super le forma del lingua auxiliar, e le resultatos ha indicate que un lingua inter le totalmente naturalistic variante e un variante minimemente regularisate esserea favorate per le plus grande numero de personas.

In le fin de 1948 Dr. Alexander Gode ha assumite le final responsabilitate pro producer un dictionario del lingua auxiliar quando Dr. Martinet ha retornate al academia al Universitate Columbia. Sra. Alice Morris, qui ha essite le principal fortia e financiera de IALA, ha morite in Augusto de 1950 quando le forma final del dictionario esseva in preparation pro le imprimitores. Dr. Gode, con su proprie moneta ha publicate le producto final, le Interlingua-English Dictionario in 1951, con 27.000 entratas, cuje formas es intermedie inter le formas del purmente prototypic variante e le variante con minime regularisation e modernisation.

Alexander Gode e Hugh Blair, qui ha essite le assistente personal a Sra. Morris in su proprie recerca super linguas auxiliar, ha publicate al mesme tempore le Interlingua Grammar, que dava un forma concrete al lingua international. Illo esseva date le nomine 'Interlingua' con le permission del Academia de Interlingua del adherentes al lingua per le mesme nomine 'interlingua', disveloppate como un latino sin flexione per Giuseppe Peano, le famose mathematico italian.

Proque I.A.L.A. ha seligite un vocabulario de parolas international pro le creation de Interlingua?[modificar fonte]

  1. Proque iste vocabulario jam existe latentemente in le linguas europee
  2. e es jam recognoscibile a milliones sin special studio

Qual es le maniera de selectionar un parola del vocabulario international?[modificar fonte]

Un parola es acceptate in le vocabulario de interlingua si variationes de illo con significatos equivalente occurre in al minus tres del sequente sex linguas contribuente:

  1. anglese
  2. espaniol e/o portugese (considerate insimul)
  3. francese
  4. italiano
  5. germano
  6. russo

Proque ha I.A.L.A. selectionate iste linguas?[modificar fonte]

Il esseva le europeos qui ha inventate le idea de linguas auxiliar proque in tempores moderne le cultura europee del occidente ha extendite se in tote partes del mundo, e il ha un necessitate de communicar inter le un le altere.

Mais in le 1930s quando I.A.L.A. ha formate se e ha habite discussiones con linguistas professional, le idea ha levate se que il non es necesse de inventar un lingua auxiliar; lo que es necesse es solmente a extraher lo del vocabulario international commun al linguas major de Europa.

Un analyse del vocabularios del linguas europee monstra que il ha milles de parolas de origine latin, grec e romance in iste linguas. Isto es le principal base pro le vocabulario international.

Initialmente, I.A.L.A. ha decidite que le gruppo de linguas 'angloromance', anglese, francese, italiano, e espaniol/portugese (tractate como un unic lingua per su similitude) esseva le plus coherente (in representar un influentia commun del latino e greco), e iste linguas initialmente esseva cercate pro parolas international. Le theoria esseva que iste linguas esseva fontes de parolas international extendite a altere linguas e de plus repositorios de parolas international que ha venite de altere linguas. Assi iste linguas haberea un major concentration de parolas international.

Plus tarde, le cerca pro parolas international esseva extendite al germano e le russo. Lor inclusion frequentemente representa formas que es international in altere linguas sub lor influentia como le gruppos germanic e slavic. Le regula de tres variantes necesse pro constatar le eligibilitate de un parola ancora ha requirite que al minus un variante in un del linguas del gruppo angloromance esserea necesse pro establir le internationalitate de un parola obtenite de germano e/o russo. Le germano e le russo ha prendite milles de parolas del latino, greco e le linguas romance e pote provider multe variantes coherente con parolas in le gruppo angloromance.

Tote 6 de iste linguas es parlate como prime lingua (lingua native) per circa 1.000.000.000 personas. Un lingua commun a iste linguas esserea disponibile a multe personas.

Qual es le maniera de determinar le forma de un parola?[modificar fonte]

Le forma in que un parola international es standardisate es le prototypo o ancestre, documentate o theoretic, le plus proxime a e commun a tote su variantes e le themas de lor derivativos in le linguas contribuente; illo es determinate in un tal maniera que su variantes in le linguas contribuente e le themas de lor derivativos devia de illo solmente secundo le comportamento characteristic del linguas que illes representa--a condition que le forma resultante non jammais debe esser conditionate per un characteristica restringite a un singule variante contribuente.

Exemplos:

Anglese ha 'father', francese 'père', italiano ha 'padre', espaniol ha ' padre', portugese 'pai'. Illos ha le commun significationes de 1) uno qui ha ingenerate progenitura; 2) uno a qui es debite reverentia filial e obedientia. Le forma per le qual iste parola es standardisate in le vocabulario international es le prototypo, le forma ancestral le plus proxime a tote iste variantes. Isto es le latin 'pater' . Totevia un examination de su familia derivational monstra parolas como:

  1. [EN] patrimony, [FR] patrimoine, [IT] patrimonio, [ES] patrimonio, [PT] património, [DE] patrimonium, [RU] наследие
  2. [EN] godfather, [FR] parrain, [IT] padrino, [ES] padrino, [PT] padrinho, [DE] pate, [RU] крестный отец
  3. [EN] patron, [FR] patron, [IT] patrono, patrocinatore, [ES] patrono, patrocinador, [PT] patrono, patrocinador, [DE] patron, [RU] патрон, покровитель
  4. [EN] patriarch, [FR] patriarche, [IT] patriarca, [ES] patriarca, [PT] patriarca, [DE] patriarch, [RU] патриарх etc.

Assi le thema in iste derivativos es 'patr-' e interlingua constata le prototypo commun a tote membros de iste familia como 'patre'. E pro le resto de iste familia interlingua ha

  1. patrimonio, patrino, patrono, e patriarcha.

Il es importante comprender que interlingua cerca complete familias derivational pro determinar le forma commun. Usualmente le forma de un parola non es basate super un parola, mais integre familias de parolas. Isto produce grande regularitate in su vocabulario, que, non le minus, es natural e international.

Si un concepto international non ha tres variantes similar, tunc que vos face?[modificar fonte]

Isto non occurre generalmente con conceptos abstracte. Mais con parolas que refere a cosas quotidian, tal como utensiles, apparatos, processos technic o mechanic, il frequentemente non ha tres variantes con un prototypo commun.

I.A.L.A. ha disveloppate 'technicas supplementari' pro tractar iste problemas.

In general cercar pro un altere puncto de vista in que le methodologia currente esserea applicabile.

  1. Cercar vocabularios plus antique del linguas pro variantes que providerea le tres variantes requirite.
  2. Usar parolas latin que es ancora comprendite, si al minus un lingua moderne ha un obvie variante.
  3. Extender le cerca a additional linguas europee, a condition que al minus un del tres variantes debe esser in le gruppo angloromance del anglese, le francese, le italiano e le espaniol/portugese.
  4. Plus frequentemente, cercar le linguas moderne pro un variante que representa le melio le concepto international usante formas comprendibile.

Exemplo:

  • [EN] safety match, [FR] cirette, [IT] fiammifero, [ES] cerilla, [PT] fósforo, [DE] sicherheitsholz, [RU] спичка

Un cerca del anglese revela le minus popular 'lucifer' (portator de lumine). Mais isto non es commun in usage in mesmo le anglese.

Le espaniol 'cerilla' suggere un parve 'cereo' (wax) candella. Le francese 'cirette' ha un similar origine. Mais isto non es un exacte description del cosa.

Le portugese 'fósforo' suggererea un 'phosphoro' in interlingua, mais isto describe un substantia in iste cosa e non es clarmente descriptive de lo que le cosa face.

Le italian 'fiammifero' (portator del flamma) usa radices e suffixos que es jam international in interlingua. 'flamma' (A. flame, F. flamme, I. fiamma, E. llama, P. chama, G. Flamme, R. plamya) e -ferer (portar). Assi I.A.L.A. ha usate 'flammifero' pro le nomine de iste cosa.

Tal solutiones es minus objective e plus creative que in le caso de parolas con tres variantes. Il es possibile in tal casos generar synonymos, e le creativitate litterari joca un rolo in isto. Mais on non debe oblidar le objecto de obtener le internationalitate de comprension.

Qual es le rolo del latino in Interlingua?[modificar fonte]

Per esser le matre del linguas romance e le fonte de milles de parolas prestate a altere linguas europee, le latino, le latino vulgar e le neolatino con le greco es major fontes del prototypos in le vocabulario international.

Isto face de interlingua un 'latino moderne' con respecto a su vocabulario, mais su grammatica es extrememente simple a apprender pro europeos e parlantes de linguas europee.

Proque Interlingua ha un graphia classic?[modificar fonte]

Proque isto es le graphia prototypic que es le plus commun al variantes in le linguas contribuente, plures del quales ancora ha orthographias 'classic'.

Que es le orthographia collateral?[modificar fonte]

Vide le articulo re le orthographia collateral.

Quales es le regulas de pronunciation de Interlingua?[modificar fonte]

Vide le articulo re le pronunciation de Interlingua.

Quales es le regulas de accentuation de Interlingua?[modificar fonte]

(ex “Lege Interlingua e Apprende su Structura”, capitulo 13 de Harleigh Kyson Jr.)

Le regula principal es que le accento tonic cade sur le vocal ante le ultime consonante o ante le ultime vocal de parolas que ha solmente duo vocales (le desinentia del plural [–s/–es] non cambia le position de iste accento):

Exemplos: horròr, soròr/soròres, amicàl, fraternàl, fràtre/fràtres

Le accento tonic cade sur le syllaba antepenultime de parolas que termina con un vocal e –le, –ne, e –re:


Exemplos: flammàbile, paralùmine, anticòrpore

Le accento tonic anque cade sur le syllaba antepenultime de parolas que termina con –ic, –ica, –ico, –ide, –ido, –ula, e -ulo:

Exemplos: electrotèchnica, analgèsico, càlide, ràpido, calèndula, fortìculo, òptime

Le accento tonic del tempore futur cade in le ultime a, e illo del tempore conditional in le ultime e:

Exemplos: finirà, finirèa

Il ha altere classificationes de parolas in le quales le accento tonic pote cader sur syllabas exceptional, particularmente in syllabas antepenultime, principalmente secundo patronos del latino ecclesiastic, ma iste regulas suffice pro producer un pronunciation generalmente “correcte”. Le grammatica de interlingua de Karel Wilgenhof offere listas de iste parolas “exceptional”.

NB: Le accento graphic non debe esser usate in le scriptura. Illo es hic presentate solmente pro exemplificar su position in le parolas.

Es Interlingua studiate in le scholas?[modificar fonte]

Le valor pedagogic de interlingua ja esseva demonstrate in Danmark in le initio del annos 1960s, quando Østersøgades Skole in Copenhagen inseniava interlingua al studiantes. Numerose diplomates, ministros, directores etc. ha assi apprendite interlingua quando illes era scholares. Desde 1967, interlingua ha essite usate in gymnasios svedese in le disciplina "general cognoscentia lingual" substituente assi, le latino classic. Non solmente Interlingua presenta un clave al parolas estranier de svedese, illo anque es un instrumento utile pro le studiantes in le apprendimento sequente de altere linguas estranier super toto illos neolatin. E classes de interlingua in un pais ha alora correspondite con classes in altere paises, per exemplos inter studiantes gymnasial de Svedia e Slovachia. Interlingua es tamben studiate a Universitate de Granada, Espania.

Quante personas in le mundo cognosce Interlingua?[modificar fonte]

  1. 750.000.000 pote leger lo con un grado de comprension sin studio.
  2. circa 10000 pote scriber lo, e iste numero cresce!

Esque Interlingua poterea esser proponite como le lingua commun del Union Europee?[modificar fonte]

Regrettabilemente usque ora il non ha ulle proposition pro eliger un lingua europee pro omne le membros. Hodie die le sonio de un lingua europee resta cata vice plus lontano, un utopia que se vide nutrite per le nationalismo.

Le devisa de Europa suppositemente es stimular le plurilinguismo, sed hic le unic que obtene "usus fructus" es le anglese.

In summa, le Union Europee possede 3 linguas de labor: le francese, le anglese et le germano, etsi omne le linguas del statos membros es le linguas official de le U.E. Omne legislation es traducite in iste linguas idem que le documentos official. Il non habe caso al hora actual, ni parlar de crear un lingua "neutral" commun." ad litteram Info-Point Europe

Qual es le Dictionario fonte de Interlingua e qui survelia le qualitate del neologismos del nove Dictionarios?[modificar fonte]

Le Interlingua English Dictionary (IED), publicate in 1951, ha representate le resultato del labores inter 1936 e 1951 de un equipa de linguistas del International Auxiliary Language Association (IALA) in New York qui ha extrahite le vocabulario international del linguas europee.

Proque le maniera in que le vocabulario es extrahite e standardisate es objective, quicunque ha le saper linguistic, le dictionarios etymologic, e le comprension del methodos e principios de standardisation pote surveliar le qualitate del neologismos e indicar su correction, si necesse, al communitate pro consideration per alteres similarmente qualificate. In altere parolas le processo es similar al processos de validation de theorias scientific--democratic e secundo le evidentia.


Esque il ha un programma radiophonic in interlingua?[modificar fonte]

Si, Radio Interlingua es un radio supra internet con multe emissiones. Tu pote audir isto al adresse web: [1]].

Proque le variantes numerose del particulas grammatical?[modificar fonte]

In 1940 Alexander Gode, plus tarde le Director de Recerca de I.A.L.A. , ha facite un studio del particulas in anglese, francese, italiano, e espaniol (initialmente le principal linguas contribuente usate per I.A.L.A.). Ille voleva trovar particulas international, que in 1940 requireva al minus tres variantes inter le linguas contribuente a posseder un forma prototypic commun. Obviemente le particulas grammatical de anglese es germanic e non ha correspondentes in le resto del linguas contribuente, que es linguas romance descendite del latino.

Le resultato de su studio esseva le conclusion que il non ha in un sufficiente numero de casos tres variantes pro servir como le base de un grammatica del lingua international. Consequentemente E. Clark Stillman, le Director de Recerca in 1940 e su assistente Gode ha decidite usar particulas del latino con le vocabulario international. Infortunatemente in multe casos ubi il non habeva un particula romance con tres variantes, le correspondente particula latin esseva equalmente non international, alteremente, illo haberea supervivite in tres linguas romance contribuente.

Al momento ultime in 1950 in preparar le dictionario pro le imprimitores, Dr. Gode, alora le Director de Recerca e le Redactor del Dictionario ha decidite, pro facer le dictionario utile a adherentes de altere linguas constructe international, a includer inter [ ] in su dictionario particulas de altere linguas constructe que non esseva troppo extranee. Isto produceva a vices duo o tres variantes del mesme particula in le dictionario. Non le minus ille continuava a usar le particulas latin. E le particulas in [ ] non esseva producite per le methodologia usate con le resto del vocabulario international.

Quando le nove Interlingua English Dictionary (IED) esseva publicate in 1951, multe adherentes de altere linguas constructe, como occidental, deveniva adherentes a interlingua. Illes non ha favorate le particulas latin, e esseva felice de trovar multe de lor particulas in le IED in le [ ]. Illes usava iste particulas, ben que illos non jammais ha essite controlate pro establir que illos esseva in conformitate con le methodos e principios del standardisation usate con le resto del vocabulario.

Le resultato esseva un variation in stilos de scriber interlingua que ancora existe hodie.

Certe personas ha essayate de reexaminar le question del particulas ubi Gode ha lassate lo ante decider a usar in massa le particulas latin. Depois 1940 le methodologia de interlingua ha expandite a tractar casos ubi il non habeva tres linguas inter le 4 originalmente cercate in 1940 - 1945. Technicas supplementari ha essite disveloppate, inter illos esseva le decision a cercar altere linguas ultra le 4 linguas original. Proque in iste casos le germano e le russo esseva usualmente capace de provider variantes pro dar le tres linguas requirite, le germano e le russo esseva addite al lista de linguas cercate. Mais iste linguas non esseva capace de provider particulas commun al linguas romance pro producer le tres requirite.

Assi un solution suggerite per Stanley Mulaik esseva a cercar altere linguas romance in le caso del particulas. Ille consequentemente ha addite al francese, le italiano, e le espaniol/portugese le linguas catalano e romaniano (pro le qual etymologias esseva disponibile) pro determinar particulas. In multe casos isto ha providite le tres variantes requirite durante que al minus un major lingua romance esseva ancora in appoio del solution, faciente lo comprensibile a milliones. In altere casos altere technicas supplementari esseva usate pro resolver altere casos. Le resultato esseva un base de 185 particulas, in conformitate con principios e methodos general de interlingua e sufficiente pro facer functionar le vocabulario international.

Perque Interlingua adoptava un systema verbal elementari quando il es sustenite solo per un lingua fonte, le anglese ?[modificar fonte]

Le responsa se trova in le Introduction: General Principles [Introduction: Principios General] del IG (Interlingua Grammar). "... un san principio de labor in le elaboration del systema grammatic de IALA es que le termino del "grammatica minime" non permittera de ulle tracto grammatic le qual secundo le testimonio del linguas fonte es indispensabile in le governamento de lor vocabularios e pro isto del vocabulario de Interlingua incorporate in le Interlingua-English Dictionary. In altere parolas, cata tracto grammatic que es incontrate in tote le linguas fonte sera retenite in le grammatica de Interlingua, o negativemente, nulle tracto grammatic sera retenite si illo manca de al minus un lingua fonte."

Talmente le "regula de tres" non es valide concernente le grammatica, ma un altere regula, on poterea forsan dicer le "regula de totos".

Perque Interlingua non ha le genere masculino e feminino dum quasi tote le linguas fonte lo ha con le exception del anglese ?[modificar fonte]

vide Perque Interlingua adoptava un systema verbal elementari quando il es sustenite sol per un lingua fonte, le anglese ?

Perque Interlingua non adoptava le concordantia del substantivos con le adjectivos in genero e numero essente isto un characteristica de quasi tote le linguas de controlo excepte le anglese?[modificar fonte]

vide Perque Interlingua adoptava un systema verbal elementari quando il es sustenite sol per un lingua fonte, le anglese ?

Perque Interlingua non ha le gerundio dum es illo presente in quasi tote le linguas fonte essente absente solmente in francese ?[modificar fonte]

vide Perque Interlingua adoptava un systema verbal elementari quando il es sustenite sol per un lingua fonte, le anglese ?

Perque Interlingua non face le differentia inter le passato imperfecte e perfecte, tempores que es fundamental in le narration del tempore passate in linguas tan importante como le Francese e Espaniol ?[modificar fonte]

vide Perque Interlingua adoptava un systema verbal elementari quando il es sustenite solo per un lingua fonte, le anglese ?

Perque certe formas de vocabulos es prendite ex latino dum alteres es seligite ex un lingua de controlo ?[modificar fonte]

Il ha multe parolas que prendeva le forma plus proxime de su radice etymologic sin respectar le variationes del linguas moderne o le denominator commun inter le linguas de controlo como:

  • dracon, liquiritia, justitia, calvitia, avaritia, munditia, malitia, etc.

dum alteres prendeva le forma equal o simile a un lingua de controlo (espaniol, italiano, francese) sin respectar le forma etymologic como:

  • ascoltar, consola, interviewar, orgolio, pardonar, chassa, divorcio, servicio, annuncio, nuncio, precio, placia, prefacio, etc.

Como on explica isto apparente contradiction? Isto se explica facilemente proque on non pote reducer le extraction de parolas al simple aspecto formal del variantes. Il ha factores intrinsec del lingua que ultrapassa le methodologia descripte in le 'summario de definitiones' (solo applicabile al casos 'normal') e que ha in consideration altere principios que le technicas de extraction ordinari.

Referentias[modificar fonte]

  1. ↑ Gopsill, F. P. (1990). International languages: a matter for Interlingua. Sheffield, England: British Interlingua Society. ISBN 0-9511695-6-4. OCLC 27813762. 
Obtenite de “https://ia.wikipedia.org/w/index.php?title=Appendice:Questiones_frequente_super_interlingua&oldid=624004”