Russia
_-_Annexed_Territories_disputed.svg)
_-_All_Territorial_Disputes.svg)
.svg)
Le Federation Russe o Russia[1] es le plus grande pais del mundo; illo se extende inter Europa e Asia. Russia ha frontieras con Norvegia, Finlandia, Estonia, Lettonia, Bielorussia, Lituania, Polonia, Ukraina, Georgia, Azerbaidzhan, Kazakhstan, China, Mongolia, Corea del Nord e Japon. Le pais ha accesso al Oceano Arctic, Oceano Pacific del Nord, e anque a mares interior como le Mar Baltic, Mar Nigre e Mar Caspie. Su area es 17 098 246 км² e ha un population de 146 748 590 (2020)[2] habitantes. Le lingua official es le russo e le capital es Moscova.
Russia es un stato successor del Union Sovietic.
Toponymia
[modificar | modificar fonte]Le nomine de Russia in russo es Россия, que procede del greco Ρωσία, que es como denominava al Rus' le Imperio byzantin. Re le origine del termino "Rus'" il ha varie theorias ma necun es acceptate per totes. Le versiones se divide in historic, que se basa in le autores contemporanee, linguistic e toponymic. Assi le hypothesis principal es le historic byzantin, le indoiranian, le linguistic finnese, le historic-toponymic prussian ultra varie toponymic.
Historia
[modificar | modificar fonte]Antique Russia, slavos oriental e Rus de Kiev
[modificar | modificar fonte]Ante le seculo I, le vaste terras del Russia meridional esseva populate per varie tribos, multe disperse pro le immense territorio, como le proto-indoeuropeos e le scythas. Inter le seculos III e IV, le steppas esseva devastate per invasiones nomade, dirigite per tribos bellicose que frequentemente continuava su avantia verso Europa como esseva le caso del hunnos e le avaros.
Durante le periodo del seculo V al seculo VII, le avantias human es representate per le cultura de Djakovo, in plen Etate del Ferro, que occupava le zona del Volga Superior, le Valdi e le area del fluvio de Oka. Le cultura de Djakovo esseva formate per le populo ugro-finnese, le ancestres del tribos Merya, Muroma, Meshchora e Veps. Tote le toponymia regional ugro-finnese e su character hydronyme nos transporta ad ista cultura: un exemplo es le fluvio Yauza, affluente del Mosvoca, e probabilemente anque le proprie fluvio Moscova.
Le turcos e kazakhes dominava le steppas plus basse del bassino del Volga inter le Mar Caspie e le Mar Nigre verso le seculo VIII. Distaccava pro su notori leges de tolerantia cosmopolita. Le khazaros esseva le connexion commercial principal inter le Baltico e le Caliphato Abbaside radicate in Bagdad. Illos se converteva in importante alliatos del Imperio byzantin e comenciava un serie de guerras contra le califatos arabe.
In iste epocha, le termino “Rhos” o “Rus” se applicava primemente al varegos e postea anque al slavos qui habitava ille region. In le periodo del seculo X al seculo XI, le Rus de Kiev o Rusia medieval arrivava a esser le principato le plus grande de Europa e un del plus prospere, a causa del commercio diversificate tanto con Europa como con Asia. Le apertura de nove routes commercial con Oriente in le tempore del cruciadas contribueva al decadentia e al fragmentation del principato in le final del seculo XII.
In le periodo del seculo XI e XII, le incursiones constante del tribos nomade, como le polovtsy e le pechenegos, portava al migration massive del populationes slave del sur fertile al regiones plus silvose del nord, cognoscite como Zalésye. Le Statos medieval del Republica de Novgorod e le Principato de Vladimir-Suzdal surgeva como successores del Rus de Kiev. Dum, le curso medie del fluvio Volga esseva dominate per le stato musulman de Bulgaria del Volga. Como multe altere partes de Eurasia, iste territorios esseva invadite per le mongoles, formante le Stato del Horda de Auro que sacchearea le principatos russe durante plus de tres seculos. Circa del medietate del population russe morira durante le invasion mongol; postea cognoscite como le tartaros, governara le extensiones meridional e central de Russia, dum que le territorios actual de Ukraina e Bielorussia essera incorporate al Grande Ducato de Lituania e Polonia, dividente assi al russos inter bielorussos al nord e ukrainianos al west.
Como in le Balkanes, le movimento nomade retardava le developpamento economic e social del pais. Nonobstante, le Republica de Novgorod presso del citate de Pskov reteneva alicun grado de autonomia durante le tempore del junta mongol e poteva in grande parte evitar le atrocitates que affectava le resto del pais. In le anno 1240, le Republica de Novgorod, dirigite per Aleksandr Nevski, repelleva le intentos del cruciatos germanic de colonisar le region.
Principato de Moscovia
[modificar | modificar fonte]A differentia de su leader spiritual, le Imperio byzantin, Russia, sub le guida de Moscovia, poteva reviver e organisar su proprie guerra del reconquesta, subjugante finalmente su inimicos e annexante su territorios perdite. Post le cadita de Constantinopole in 1453, le Russia moscovita resta le unic Stato christian functional in le frontiera del Europa oriental, acquirente assi le derecto de reclamar le succession al legato del Imperio roman de Oriente. Totevia sub dominio del tartaros e mongoles, le ducato de Moscovia comenciava a affirmar su influentia in le Russia occidental al principio del seculo XIV. Le resurgimento spiritual, appoiate per le Ecclesia Orthodoxe e San Sergio de Radonezh adjutava le ducato de Moscovia a deroutar le mongoles e tartaros in le Battalia de Kulikovo in 1380.
Ivan IV “le Terribile” poneva fin al controlo del invasores, consolidante regiones adjacente sub le dominio de Moscovia. Ille esseva le prime a prender le titulo de “Grande Duce de Tote le Russias”.
Al principio del seculo XVI, le Stato Russe fixava como scopos principal recuperar tote le territorios perdite a causa del invasion del mongoles e tartaros, e proteger le zona del frontiera meridional contra le attaccos del tartaros de Crimea (le guerras russo-crimee) e de alicun populos turc.
Imperio Russe
[modificar | modificar fonte]Le controlo moscovita del nove nation continuava, post le intervention polac, sub le dynastia subsequente de Romanov, comenciante con le tsar Michael I de Russia in 1613. Petro I le Grande, qui governava le Tsarate Russe, deroutava le Imperio Svedese durante le Grande Guerra del Nord, fortiante lo a ceder Karelia Occidental e Ingria (duo regiones perdite per Russia in le Tempore de Difficultates), e de Livonia (actual Estonia meridional e Lettonia septentrional). Isto assecurava le accesso del Imperio Russe al mar e al commercio maritime in Ingria. Petro I fundava in 1703 un nove capital, Sancte Petersburgo, e esseva en grande parte responsabile de portar le cultura de Europa Occidental a Russia per su reformas.
Post ille reformas, Russia attingeva poter in Europa. Catharina le Grande, qui governava inter 1762 e 1796, continuava le effortios de Petro I faciente de Russia un del grandes potentias europee. Como exemplos del participation europee in le seculo XVIII, distacca le Guerra de succession polac e le Guerra del Septe Annos. Post le division de Polonia, Russia acquireva le significative territorios del west, le quales se trovava populate principalmente per personas de religion orthodoxe. A causa del guerras contra le Imperio Ottoman, Russia displaciava su frontieras usque le mar Nigre, habente como scopo le protection del region christian del Balkanes contra le turcos. In 1783, Russia e le Regno Georgian (que esseva devastate quasi totalmente per le invasiones perse e per le turcos) signava le Tractato de Georgievsk (citate situate in e Krai de Stavropol) secundo le qual Georgia (Kartli-Kakheti) recipeva le protection de Russia.
In 1812, habente reunite quasi medie million de soldatos francese e proveniente de su altere paises conquirite in Europa, Napoleon invadeva Russia. Nonobstante, post conquirer Moscova, ille esseva fortiate a retirar se verso Francia. Quasi 90% del fortias invasor moriva in le battalias con le armea russe, a causa del guerrilleros e del hiberno. Le armeas russe terminava le persecution del inimico occupante su capital, Paris. Le officieros del guerras napoleonic portava a Russia le ideas liberal e cercava reducer le poteres del tsar durante le rebellion abortate del dekabristas in 1825, le qual esseva sequite per varie decades de repression politic. Altere del resultatos del guerra napoleonic esseva le constitution de Bessarabia e Finlandia in le Imperio Russe, assi como le creation del Congresso Polonia. Le permanentia del servage e del politicas conservative de Nicolaus I de Russia impediva le developpamento del Imperio Russe in le medietate del seculo XIX. Como resultato, le pais esseva deroutate in le Guerra de Crimea (1853-1856) per un alliantia del potentias europee major como Grande Bretania, Francia, le Imperio Ottoman e Piemonte-Sardinia.
Le successor de Nicolaus I de Russia, Alexander II (1855-1881), esseva fortiate a facer un serie de reformas complete e publicava un decreto aboliente le servage in 1861. Le grandes reformas del regno de Alexander II incrementava le developpamento e le tentativas del capitalista Sergei Witte verso le industrialisation. Un atmosphera de slavophilia augmentava, guidate per le victoria de Russia in le Guerra Russo-Turc, le qual fortiava le Imperio Ottoman a recognoscer le independentia de Romania, Serbia e Montenegro e le autonomia de Bulgaria.
Le fiasco del reformas e le suppression de lo agrario?? a consequentia del crescimento del intellectualitate liberal fomentava le continuitate del problemas. Ante le Prime Guerra Mundial, le position del tsar Nicolaus II e su dynastia pareva precarie.
Le governamento russe non voleva participar in le Prime Guerra Mundial, ma sentiva que le sol alternativa esseva le acceptation del domination german de Europa. Russos del classe alte e burgeses adjutava in le effortio de guerra del regime. Paisanos e laboratores, del altere latere, collaborava con multo minus enthusiasmo ante le situation. Germania haveva un armea que esseva le prime de Europa e haveva un enorme poter industrial, contante in ultra con Austria-Hungaria e le Imperio Ottoman como su alliatos. Consequentemente, Russia se videva fortiate a luctar in altere tres guerra e in le anglese simultaneemente. In iste circumstantias, le effortio russe in le guerra esseva impressionante. Habente ganiate varie grande battalias in 1916, le armea guardava distantia quanto comenciava le Revolution Russe de 1917, in parte debite a causas economic, ma principalmente proque le diffide public ja existente verso le regime se approfundava con le corruption e le traition. Multe historias esseva inventate o enormemente exaggerate, tal como le credentia de que un mystico, Grigori Rasputin, teneva grande influentia politic intra le governamento. Lo que importava, nonobstante, esseva que se credeva le rumores.
Post que le bolchevistas assumeva le poter in julio 1917, su leader, Vladimir Ilich Ulianov (Lenin), fugiva a Finlandia pro securitate. Ibi ille scribeva ”Le Stato e le Revolution”, clamante a un nove forma de governamento, basate in consilios de laboratores o sovietes, e instituente le poter sovietic seligite, como revocabile a omne momento per le laboratores. Ille retornava a Petrograd in octobre, inspirante le Revolution de Octobre con le motto “Tote le poter por le sovietes!·. Lenin dirigeva le subversion del Governamento Provisional desde le Instituto Smolny, inter le 6 e le 8 de novembre 1917. Al fin del Revolution Russe de 1917, un faction politic marxista clamava al bolchevistas a prender le poter in Petrograd e Moscova sub le guida de Lenin. Le bolchevistas cambiava su nomine a Partito Communista. Le assalto e capitulation del Palatio de Hiberno in le nocte del 7 al 8 de novembre marcava le comencio del governamento sovietic.
Revolution de 1917 e fin del era tsarista
[modificar | modificar fonte]Malgrado que Russia se industrialisava rapidemente, solo un parve parte del population, principalmente le nobiles e alicun industriales, habeva bon conditiones de vita. Le paisanos esseva paupere e, malgrado le reforma agrari de Alexandro II, esseva multo difficile a illes acceder al proprietate del terra. Le successive deroutes in battalias durante le Prime Guerra Mundial e le discontento generalisate del population portava a que le economia interne comenciava a deteriorar se, lo que conduceva al chaos social e al varie revoltas e essayos revolutionari. Iste revolutiones ha duo datas: 1905 e 1907. In le revolution de 1905 comencia le fin del era tsarista, quando Russia esseva deroutate insperatemente per Japon durante un guerra inter iste duo paises. Japon esseva un pais parve e debile a nivello technologic, e isto terrorisava le tsar Nicolaus II e affectava su popularitate. Tamen, in 1905, un gruppo de laboratores creava un petition al tsar, exigente reformas economic e social. Le movimento esseva violentemente reprimite per le truppas del tsar, qui occideva varie laboratores. Iste episodio es cognoscite como “Dominica Sanguinari”, a partir del qual se formava le prime sovietes.
Le poter del sovieticos e le influentia del revolution de 1905 se dilueva in le annos sequente. Totevia, con le entrata de Russia in le Prime Guerra Mundial, le conditiones de vita de grande parte del population impejorava drasticamente, generante le conditiones pro nove revoltas que donarea origine al Revolution de februario de 1917, ubi social-revolutionarios, menchevicos, kadetes e bolchevicos essayava nove formulas de governamento pro Russia, creante un breve republica de inspiration occidental, cuje maxime leader esseva Aleksandr Kerenski. Iste nove ordine non prosperava pro le opposition del leaders russe del nove republica al sortita de Russia del guerra, lo que favoriva le bolchevico, qui, malgrado esser minoritari politicamente inter le partitos del epocha, esseva le soles qui defendeva le exito del guerra de un forma intransigente. Assi se gestava le revolution de octobre de 1917, de inspiration bolchevic e le posterior prisa de poter per le sovietes guidate per Lenin e Trotski, qui creava le Partito Communista, ubi se dava le prime passos pro le formation del URSS.
Post le victoria del bolchevicos, Russia suffreva un guerra civil (1917-1922) inter le partitarios del revolution bolchevic (Armea Rubie) e lor oppositores (Armea Blanc), essente le ultimes appoiate, in alicun momentos del guerra, per diverse potentias estranier. Pro ganiar, Lenin adopta le “Communismo de Guerra”, confiscante le production agricola pro approvisionamento del soldatos. Con le victoria del Armea Rubie, grande companias private claudeva, como per exemplo, le interprisa Smirnoff.
Era sovietic
[modificar | modificar fonte]Le Union Sovietic es le successor del Imperio Russe. Le ultime tsar, Nicolaus II, governava usque martio 1917 e esseva executate con su familia le anno sequente, in Yekaterimburgo. Le Union Sovietic esseva create in decembre 1922 como le Union de Republicas Sovietic de Russia (cognoscite como Russia bolchevic), Ukraina, Bielorussia e Transcaucasia, governate, le tres prime, per partitos bolchevic e le ultime, per le menchevicos.
Referentias
[modificar fonte]- ↑ Derivation: Entitates: 1. (it) Russia || 2. (es) Rusia || (pt) Rússia || 3. (fr) Russie || 4. (en) Russia || Controlo: (de) Russland || (ru) Россия || - (Extra): (la) Russia
- ↑ https://www.gks.ru/storage/mediabank/Popul2020.xls
| ||||||
| ||||||