Saltar al contento

Historia de volapük

Non revidite
De Wikipedia, le encyclopedia libere

Volapük es un lingua artificial, create per le sacerdote german Johann Martin Schleyer in 1879, con le intention de facilitar le comprension inter personas de distincte culturas. In su prime annos illo obteneva un grande successo e se estima que quasi cento milles personas poteva esser considerate parlatores del lingua al initio del seculo 20. Nonobstante, le relative complexitate del grammatica (in comparation con su principal concurrente, Esperanto, apparite in 1887) e grave divisiones inter le parlatores provocava le declino del lingua. Actualmente, illo es practicate per un parve gruppo de enthusiastas.

Periodo classic

[modificar | modificar fonte]

Nascentia del volapük (1878-1880)

[modificar | modificar fonte]
Johann Martin Schleyer in 1888.

In 1878, in le numero de martio del magazine de poesia catholic german, Sionsharfe, publicava notas parve del director del magazine, Padre Schleyer, sur le necessitate de un alphabeto fonetic international que poterea transcriber le sonos de tote le linguas del mundo. Secundo le legenda, Schleyer habeva iste idea quando ille audiva le clamores de un agricultor de su vico qui se plaigneva que le littera que ille habeva inviate a su filio, qui viveva in Iowa, habeva essite retornate, proque ille habeva facite un error in scriber "Eiauä", secundo le pronunciation german, sur le adresse. Con le systema de Schleyer, le agricultor, mesmo sin cognoscer le spelling american "Iowa", poterea usar le nove spelling international "Aioua". In le mesme numero de Sionsharfe, ille elaborava e publicava dunque un projecto de alphabeto, basate sur le multe linguas que ille cognosceva. Schleyer submitteva su manuscripto al administration postal german, que lo publicava in le jornal official del Union Postal Universal, sed sin responsa.

Reproduction del jornal de Schleyer. In le data del 31 de martio de 1879, il scribe: "Io ha initiato hodie le bases de mi lingua mundial e de mi grammatica (simple, rational, practic)"[1].

Postea, in un nocte de insomnia de marte 1879, post un viage in le plurilingue Austria-Hungaria que habeva excitat su reflexion, le patre Schleyer habeva un crise mystic, que illo narrava postea in le sequente terminos:

« De maniera a la vice mistereose e mistice, durante un nocte negre in le presbiterio de Litzelstetten, presso Constanza [...], durante que io pensava profoundemente a le follies, rancoras, afflictiones e infortunes de nostre tempore, tote le edificio de mi lingua international appariva subito in tote su splendor ante mi oculos spiritual. Pro render tributo al veritate, e render le justicia al sage, io debe dicer que iste nocte de martio 1879, io esseva multo fatigate. Ergo, io pote solmente proclamar con gratitudine e humiliate que io debe al mi bon genio le systema integre del lingua international volapük. Le 31 martio 1879, io comenciava a compilar e a rediger pro le prime vices le principios de mi grammatica. »

Il totevia usa regularmente, ma il pone de latere su idea de un alfabeto fonetic pro complir lo que il crede esser un mandato divin: crear un lingua artificial completemente capace de unir le humanitate disjuncte. Durante un nocte e un matino, del 30 al 31 de martio de 1879, Schleyer scribeva le grammatica (o al minus un prime schizzo de grammatica) de un lingua completemente nove: le volapük (vol-, derivation del anglese "world" pro "mundo", -a- pro le genitivo e -pük, derivation del anglese "speak", ja que "pik" jam esseva prender, pro lingua: le volapük es donce le "lingua del mundo"). Secundo Roberto Garvía, le volapük de Schleyer non nasceva como lingua international pro resolver problemos de communication, ma como un complemento de su cercas del ortografia fonetic; illo non es un "solution de un problema", ma un "solution in cerca de problema".

Il publicava iste grammatica le mense sequente, in maio de 1879, como supplemento a Sionsharfe10. Jurnales quotidian raportava le nascentia de iste projecto, e, ja iste anno, volapükistas se trova in Germania, in Austria-Hungaria, e mesme in le Statos Unite. Iste prime succedos conduce al publication, in 1880, del prime manual, in lingua german, de volapük11, que marcar le veritable diffusion de volapük inter un plus ample publico, superando le catolicos german, pro toccar generalmente tote le germanophones12.

Crescentia del movimento usque le primo congresso (1881-1884)

[modificar | modificar fonte]

Tamen, es particularmente per le ligamines de su creator con le mundo catholic, e plus particularmente con illo del pressa catholic, que le Volapük pote propagar se trans le Europa germanic. Le expansion es tal que Sionsharfe presto se monstra insufficiente, e on debe pensar a crear un organo dedicate, lo que se face ja in 1881 con le prime publico del Volapükabled zenodik (Central jornal del Volapük), un revista que non cessa su publico usque 1908.

In 11 de maio de 1882, le prime Volapük club es fundate in Alberweiler (Wurtemberg). Poco postea, Volapük arriva in Svedia, ubi se funda le secunde club. Intertanto, grammaticas e dictionarios in lingua german se succede un al altere.

Assi, in un momento quando Volapük es parlate quasi exclusivemente per germanophones, se tene su prime congresso international in Friedrichshafen, le 26 e 27 de augusto 1884. Illo non es sorprendente que le lingua usate in su labores es le german e non le Volapük, date le audientia, essentialmente germanic, e le juvenilitate del lingua.

Internationalisation del movimento e prime crisis (1885-1887)

[modificar | modificar fonte]

Pos le prime successo, le movimento volapük continua su progresso. Jurnales e manualos se multiplia e le movimento nederlandese se distingue per su activitate.

1886 es un anno pivotal, que marca le initio del ver internationalisation e, paradoxicamente, le initio del crises que posteriormente venquerá le movimento. Es athena que entra in scena "le personage le plus important in le historia del volapük post Schleyer", Auguste Kerckhoffs. Professore de germano e francese de origine nederlandese, le Dr. Kerckhoffs (il es doctor in litteratura germane) qui instrue a le Escola de alt studios commercial de Paris, es particularmente cognoscite in ille epocha per su labor sur le cryptographia; il es le auctore de un serie de duo articulos titulate "Le cryptographia militar" in le quales illo presenta le famose principio de Kerckhoffs que ancora hodie es enseniate. Es durante su investigationes in le cryptographia que ille rencontre le prime vices le linguas construite, in particular le solresol de Francois Sudre que alcunes vices esseva usate per le militares.

A partir de 1885, deveninte un volapükiste, ille introduce con successo le volapük in Francia. Illo da cursos e publica, inter altere, un Curso complet in 1886, que ha sept editiones illo anno (e un octava in 1887) e que es traducite in multe linguas, e lancea un revista, del qual ille essera le redactor-chef durante tote su existentia. Ille etiam crea le "Association francese pro le propagation del volapük", officialmente fundate le 8 de april 1886, dont ille deveni le secretario general, mentre Ernest Lourdelet es le presidente. Le proxime anno, Kerckhoffs accompania su Curso complet con un dictionario.

Ja in 1887, le volapük pare haber supplantate tote concurrentia. In un articulo del jornal Le Temps de januario de illo anno, post haber irrisite le propositiones de reforma del ortographia francese (le "fonetismo") e del projectos de lingua auxiliar international, un journalist anonyme scribe:

"Mi opinion es que illos veni tro tard. Le volapük ha un avantage incomensurabile super illos. [...] Si un lingua universal ha ulle possibilitate de impor se in le mundo commercial, certemente es illo. Il non existe plus alcun angulo del mundo civilisate, per remote que il es, ubi illo non ha adeptos."

Grandes nomines del scientia de illo epocha adheri al movimento, particularmente in Germania (Alfred Kirchhoff, Max Müller...) e octo nove revistas nasce illo anno. Ma lo que realmente marca le anno 1887 es le secunde congreso del volapük, que se teneva a Munich del 6 al 9 de augusto. Plus grande e plus international que le congreso de 1884, con circa 200 participantes, illo tamen es plus germane que le movimento in veritate, e le majoritate del discussiones se face de nove in le germano.

Ma si Volapük ha sin dubito trovate su publico, le lingua non face solmente amicos. Como scribe Jean-Paul Lescure a proposito de Francia:

"Ab le momento de su diffusion in Francia, Volapük ha provocate discussiones violente in le sphera public: le pressa, le casas de edition, le scenas de theatre repercuti le argumentos scambiate. Lingua international o universal pro unes, immense fumisteria que non es bon que pro facer ridere pro alteres, le thema non lassa indifferente, e permittite mesmo facer uso de argumentos nationalistic criticando su inventor [Germano]."

In addition al antipathias provocate foras del movimento, problematias interne del lingua comencia a sentir. Pro isto, le congresso decide crear un academie, le Kadem Volapükana8. Schleyer, como creator del lingua, es nomine pro vita como "gran maestro" (cifal); Kerckhoffs, per contra, es le veritable capo e es nomine director (dilekel)30.

Si Schleyer perde un poco de controllo super le lingua, ille conserva le potestate sur le movimento. In addition al academie, le congresso funda le Volapükaklub valemik, un association international de Volapük30. Le dirigentes del movimento, qui es seligite per elecciones, debe esser confermate imperativemente per le Cifal.

Verso le schisma del tertie congresso (1888-1889)

[modificar | modificar fonte]
Menade bal, püki bal (« Pro un humanitate, un lingua »). Stela commemorative a Johann Martin Schleyer in le rectorato de Litzelstetten.

Le academie bicéphale se confronta a grandios problemas, ja que Schleyer e Kerckhoffs ha un vision differente de lo que debe esser le Volapük. Schleyer, durante su creation, face un puncto de honore de render possibile l'expression de tote le nuances de linguas que ille cognosce. Ergo, le Volapük ha un grammatica relativemente amplie. Ma quando le prime instructore diplomate in Volapük (volapükatidel), Karl Lenze, exalta le 505 440 formas possibile del verbo Volapük, Kerckhoffs, qui vede in le Volapük un lingua commercial e non literari o philosophic, e cerca ergo le major simplicitate, replica in su revista que isto pote portar le lingua a su ruina33. In su Curso complete, ille propone alicunes reformas que ille resume de iste maniera:

"Yo ha supprimite le distinction inter of e ji, le formas duple del pronomines öb, ät, öt, üt etc., le tertie forma del imperativo, le accusativo que acompania le prepositiones de movimento, e que io non ha admitite que un sol e unico regulas de composition34."

Ma ille adjunge subito postea que "voler ir ultra me pareerea temerari e de natura a compromitter le admirabile unitate del systema34." Plus, Schleyer lo accepta, proque ille accepta de facer del manual de Kerckhoffs le manual de referentia.

Le duo principal leaders del movimento se oppone certemente, ma pare esser ambos prestes a facer compromissos. Le movimento non es condemnate a priori; tamen, tanto in le plano organisationale como in le plano linguistic, illo suffre divisiones talmente grande que poner fin al "epoca auree" del Volapük.

In le plan organisational prime, Schleyer nega le election de Heinrich Schnepper, presidente del club de Munich e organisator del congresso de 1887, como chef del movimento german. Le club de Munich divide, e le movimento german, le plus importante movimento national, se fracciona in multe tendentias; le volapükistas foras de Germania non senti iste problema32.

Es in le plano linguistic que le schisma se face plus dur, e plus international tamben. Le conflicto amplifica inter le academia de Kerckhoffs, multo reformiste (ille vole ir plus avant que lo que ille habeva proponite in su Cursus completus e su Dictionario, cf. supra), e Schleyer, qui tracta le lingua como su proprietate. Al principio, Schleyer recognosce le auctoritate del academia. Ille mesmo es le prime a facer questiones al academia, ma ille judica que le responsas que se face a ille es troppo innovative. Le disputa cristallisa dunque circa le question del jure de veto que Schleyer reclama, e que le academia refuse (que solmente concede a ille un triplic voto)35.

Léopold Einstein

Il es in iste contexto de affaiblimento del movimento que le club volapükista de Nuremberg, create in 1885 sub le influentia de Leopold Einstein, adopta le esperanto in 1888 e forma assi le prime club esperantiste del historia.

Continuante a adoptar le reformas de Kerckhoffs, e con le scopo de resolver iste problemas, le academia convoque in 1889 a Paris le tertie — e ultime usque hodie — congresso mundial de volapük. Tredesette paises (inter illos Turquia e China) es representate, cata pais habente un numero de delegate proportionate a su population. Le duple tacha de iste congresso es ratificar le statutos del academia, que es solmente temporari, e validar le reformas votate per ille35.

Al contrario de le duo alteres, iste vices le discussiones ha loco principalmente in volapük, lo que face scribe a Ernst Drezen que « es sub forma de volapük que le principio de artificialitate del lingua international passa le examination practic36 ».

Tamen, iste congresso demonstra que le volapük sufere troppo defectos pro esser usate sin reformas. Como scribe, con un poco troppo de emphasis forsan, un idista del prime tempores:

« Le destino del volapük esseva sigillate quando su partisanes, in 1889, faceva le experimento de organisar un congresso in le qual le volapük essera parlate. Ben que alcun volapükistas habeva successo a parlar le lingua, il esseva troppo dolorosemente evidente que un tal scopo non poteva esser attingite con iste systema37. »

Le reformas que le congresso monstrava necessari non es realisate per iste: illo non ha le tempore de tractar de questiones grammatic precise. Illo contenta se con reclamar a Kerckhoffs un grammatica "normal" (glamat nomik) sin ulle regulation superflue, lo que valida le vision "commercial" del lingua; e illo approba le decisiones del academie, lo que valida le option plus "a posteriori" que habeva prender le academico note 10. Finalmente, le congresso vota nove statutos pro le academie, reforciante su independentia respecte a Schleyer (le academie es qualificate como "autoritate unic in questiones linguistic" [§2]; pro validar un reforma refusate per Schleyer, illo debe votar con un majoritate qualificate de duo tertios [§15], lo que de facto rende impossibile ulle obstruction per parte de Schleyer, in un academie anteriormente devote a Kerckhoffs)38.

Schleyer, refusante iste evolution, declara le congresso e le academie illicite, e congrega su partisanos a Allmendingen, in maio 1889. Ille funda un nove academie, con Karl Zetter al suo capite, e substitue tote le hierarchia del movimento per personas devote a su causa, del scala mundial al scala urban, passante per continentes e paises. Le schisma es consummate.

Stato del movimento in le momento del schisma (1889-1890)

[modificar | modificar fonte]
Prima pagina del secunde numero del jornal de Schleyer, Volapükabled, februario 1881.

In le momento que le schisma ha loco, le movimento volapükista es al su maxime. 283 clubs es registrate (in Europa certemente, ma anque in America como a San Francisco, in Africa como al Cap, o in Oceania como a Melbourne o Sydney) e 25 revistas (incluse 7 que es solummen scribede in volapük) apparava regularmente; le lingua es ensignate per plus de 1600 professores diplomate (includente 950 valide per Schleyer e 650 per le Association francese pro le propagation del volapük - ergo per Kerckhoffs), qui pote usar manualos in 25 differente linguas. Apprender le volapük da accesso a plus de 384 libros o brochuras, e le numero total de volapükistas es estimate a un million 40, usque in China e Japan. Es un movimento multo hierarchisate, con 11 grados, del Cifal, Schleyer, al tidels (professores pro le clubes minor)

Si on prend le typologia de linguas construite proponite per D. Blanke, qui les classifica non per lor optiones linguistic theoretic ma per lor uso real, le volapük face parte del classe de "semi-linguas" ("planned semilanguages"), e es un del rar linguas, con le occidental e le interlingua, qui ha attingite le stato 9 (uso orale international). Ergo, illo es un del quatro linguas construite historicmente le plus avantiate.

Sociologicamente, le volapükistas es quasi unicmente membros del burgessia. Secundo le Yelabuk pedipedelas (Annuario del diplomatos), nulle obrero practica le lingua, un facto que pote esser comparate con l'esperanto, que ha interesse in le movimento obrer ab le initio. Le duo tendentias principal del movimento, ben que antagoniste, ha poco interesse in le obreros in general: Schleyer le conservator destina su lingua al elites del mundo, durante que Kerckhoffs vide in le volapük le lingua del commercio. Ergo, ben que le congresso de Lausanne del Prim International (1867) ha adoptate un motion favorabile al idea de lingua international, naturalmente non es verso le volapük que se volve le obreros con sympathias pro iste idea. De plus, le volapük attira solmente un minoritate de mulieres, de 10 a 15% del volapükistas, que es multo plus basse que le rate que on trovara plus tarde inter le esperantistas. Le volapükista medie es un masculin catholic, germanophone, que proviene del classe medie superiore.

Le schima (1889-1892)

[modificar | modificar fonte]

Le destitution del academie de Kerckhoffs per Schleyer es refusate per le mesme Kerckhoffs. Conforme al demandas facite per le tertie congresso, ille propone un bloco de reformas. Le movimento, profundemente divisive, se extingue: le clubes claudite un post le altere, si illos non cambia al esperanto; le revistas, includente le de Kerckhoffs, cessa de apparer. Tamen, le academie publica un "Glamat nomik" in 1891. Iste mesme anno, Schleyer officialmente excludite le nomine de Kerckhoffs del lista de volapükistes, accelerante le sanguinamento in Europa latin principalmente "kerckhoffsiana", que le relative stabilitate del movimento in America, Asia e Europa germanophonic non pote compensar.

In iste tempore, Kerckhoffs reduce su participation in le labores del academie. In 1892, pensante que le volapük es morte, fatigate de combatter in le academie, removite de su position de professore de germanico a causa de criticas troppo severe facite al regulas del ministerio del commercio e pro le maladia de su unic filia Pauline (qui mori le 9 de januario 1893 al etate de 28 annos), ille resigna.

Un comité es nominate pro expeder le affaires currente del academie, que elegi como director le russo Waldemar Rosenberger. Sub su direction, le academie abandonava le volapük, create un nove lingua, le "idiom neutral", e prende un nove nomine, "Akademi internasional de lingu universal". In 1908, le quarte director del academie, Giuseppe Peano, lo face abandonar le "idiom neutral" e adoptar su proprie creation, le "latino sine flexione", sub le nomine de "Academia pro Interlingua". Kerckhoffs, pro su parte, abandonava le idea de un lingua auxiliar international e ensegnava in diverse liceos provincial usque que un accidente ferroviari poneva fin a su vita le 9 de augusto 1903 in Därlingen, Switzerland; ille es sepultate in Paris con su filia.

Le unitate retrovate de un movemente multe debilisate e le morte de Schleyer (1892-1912)

[modificar | modificar fonte]

Le reformatores, abandonante le idea de un lingua auxiliar international o crear nove, Volapük retrova, multo debile, su unitate circa Schleyer. Solo maestro a bordo, ille continua a "meliorar" su lingua, facendola sempre plus arbitrari. Le ultime fideles, reunite circa Volapükabled zenodik usque que ille cessa su activitate in 1908, publica ancora raras brochures, como in 1904 o 1916. In 1892 solmente 17 periodicos e 90 clubs remaneva; ancora contante 159 correspondentes in 1901, le Societate Mundial de Volapükistes claude su portas in 1912. Pro multe personas, le sperantias de vider Volapük devenir lingua auxiliar international es tote morte.

Le 27 novembre 1894, Schleyer es nominate Camerero Secret Surplus da Papa Leon XIII55, lo que dava a ille le titulo de "monsignor" sin esser episcopo. Le 16 de augusto de 1912 ille mori, legante (per testamento) al su amico le sacerdote Albert Sleumer, qui ha apprendite Volapük in 1892, post su declino (iam que ille habeva pensate originalmente a Rupert Kniele, grande volapükista del prime hora, qui abandonava le movimento post le schisma), le rolo de Cifal, comenciante un tradition de succession per nomination (ille lo nominate in 1910) que dura usque hodie.

Rol del esperanto

[modificar | modificar fonte]

Qual rolle ha jucate Esperanto in le cadita del Volapük? L.L. Zamenhof, le creator de Esperanto, lo describe se mesme in un discurso fatte le 20 de augusto 1911 pro le 80 anniversario de Schleyer in le 7e Congresso mundial de Esperanto in Anversa:

"Le Volapük non esseva vencite per Esperanto, como multes pensa completemente per errore; ille moriva se mesme in un tempore quando Esperanto, laborante tranquille e sin artificios, esseva ancora troppo debile pro vincer alcun persona58."

Altere linguas, como Idiom Neutral, pote haber participate marginalmente in iste cadita; ma es le dissensiones interne qui es le responsabile.

Esperanto, al contrario, ha beneficiate partialmente del fallimento interne del Volapük, attirante illes de su anticos supporters qui, pensante que Volapük esseva morte, non dirigeva se verso le creation de un Volapükide (como le Academia) e non abandonava le idea (como Kerckhoffs), como lo faceva le membros del club de Nuremberg.

Periodo reformate

[modificar | modificar fonte]

Reforma linguistica

[modificar | modificar fonte]

Le movimento volapükista, reducite a pauc centenares de persones, circumcincta principalmente per le nederlandese magazine "Nuns blefik se Volapükavol" (Brev novas pri le mondo de Volapük), organo del association nederlandese de Volapük (Volapükakluba valemik Nedänik), sobrevive. In 1891, le juvene suboficiero medical del armada nederlandese, le futuro Doctor Arie de Jong, obteneva su prime diploma in Volapük; il corresponderea con altri volapükistas durante su engajamento militar in le nederlandese Indie, durante le qual illo essera nominato al academi de Volapük in 190160.

Un vice devenite pensionario in 1921, Arie de Jong rencontra le Cifal Albert Sleumer, e communicava su intention de reformar le Volapük, per permitter le resurge de iste lingua international, que Sleumer acceptava. Arie de Jong descripe su motivationes in 1931 in le preface de su grammatica:

"Schleyer, pensator genial de Volapük, pro le formation de nove parolas e de parolas constructite, ha usate abreviationes de tal maniera que le origine de iste parolas deveniva difficilemente recognoscibile. Pro isto, le nove parolas de Volapük deveniva difficilemente memorisabile e demandava un trabajo minuciose de memoria. Ergo, si nos volerea que le Volapük obteni de nove le loco que illo habeva e que illo merita in communication international, illo essera necesse primarimente examinar e humanisar le vocabulario de Volapük, ubi isto es necessari. Ma proque illo es certemente un deber que le formation de parolas sia establite per un norma grammatic ratificate al momento opportune, illo essera necesse radicalmente revisar le grammatica de Volapük. Io ha completate iste tarefa, id est, le revision del grammatica e del parolas de Volapük62."

In 1929, reputante que su reforma es preste, De Jong retornava ancora a Sleumer pro presentar su reformas; depostea, le duo Volapükistas visitava Switzerland junctemente con Jakob Sprenger, un altere academician, ma specialmente le proprietor del derectos de autor del obras de Schleyer. Omnes tres studiava e amendava un poco le projecto, e finalmente le acceptava.

Duae annos postea, "Gramat Volapüka" e un dictionario Volapük-german e german-Volapük64 appareva del ben cognoscite editor Brill. Duo annos ancora passava ante que le Cifal officialisava le reformas per un decreto (büad Cifala):

Le nove official Volapük emerge con mi cognoscentia e approbation como le resultato de le revision importante e radical del academician Arie de Jong [...]. Ben que io regretta que le cambios que es fatte a Volapük es plus extensive que io expectava, io ha vidite con interesse e joia iste revisiones, proque con iste Volapük revidite il essera possibile reviver le movimento volapükiste, e permitter al Volapük florescer de nove. Pro iste ration io exprime hic con emphase que io accepta le Gramat Volapüka e le Wörterbuch der Weltsprache scribe per le academician Arie de Jong.

Iste reforma, le sol caso in le historia de lingua auxiliar ubi un communitate de locutores accepta profunde cambios unic vice, es le origine del Volapük nulik, que es le sol forma ancora usate hodie.

Renovation relative del movimento

[modificar | modificar fonte]

Albert Sleumer, post le morte de Schleyer, tentava con difficultate mantener vivo le Volapük, publicante in 1914 un brevissime biographia de Schleyer que anque hodie es considerate authoritative67, e dando conferentias ubi ille poteva. Postea veniva le Prime Guerra Mundial, que le movimento, ja multo afflicte, habeva grande difficultate a superar68.

Ma in Nederlandia, Arie de Jong, qui ja actuava como "le potere post le trono69", tentava de relanzar le movimento con un certe successo. Ille succedeva a reformar le Association General Nederlandese de Volapük (Volapükaklub valemik Nedänik) per le organisation del 21e congresso le 21 de decembre 1931. Le anno sequente, ille fundava con le academic J. G. M. Reynders le Volapükagased pro Nedänapükans ("Revue Volapükiste pro Nederlandophonos"), que in facto ludava le rolo del ancian Volapükabled zenodik, e fundava un association pro Volapükistas qui vive extra Nederlandia. In 1934-1935, ille scribeva pro Albert Sleumer un serie de reformas in le organisation del movimento, e in 1934 ille esseva nominate director del academie (kadämal)70.

Le Secunde Guerra Mundial e su consequentias

[modificar | modificar fonte]
Jakob Sprenger en 1949.

In 1935, le governamento nazi prohibiva tote le movimentos pro lingua international in Germania, ubi habitava Sleumer e ubi le plus grand numero de volapukistas resideva, post le Países-Bassos. Post le occupation de le Países-Bassos, iste lege extendeva se illac, ponente fin al action de de Jong e de su revista. Solmente in 1948, le Volapükagased pro Nedänapükans appareva de nove, con un edito intitulate "Finalmente post un longe tempore!" (Fino post tim lunik!).

Iste mesme anno, a causa de evidente difficultates material in un Germania destruite per le guerra, Sleumer transmitteva le rollo de Cifal al Suisse Jakob Sprenger, post que, ab 1947, de Jong expediva le affaires currente como "cifal nelaidüpik", Cifal provisorie. Malade, ille transmitteva in su vice, ab 1950, le posto a Johann Schmidt, e moriva le 26 de octobre, 1951. Considerante que un germano ancora non poteva diriger le movimento, especialmente a causa de problemos de dogana, Schmidt transmitteva su poteres, retenente su function, a Arie de Jong, devenite intanto Vicifal (Cifal adjunete). In 1956, de Jong cedeva le redaction del Volapükagased pro Nedänapükans a Filippus Krüger, qui lo renominava simplemente Volapükagased in 1958. Le data in que de Jong cessava de ager con le poteres del Cifal es incognite, ma ille moriva le 12 de octobre, 1957 in Putten (ergo, illo es le terminus ad quem pro le resumption del poteres del Cifal per Schmidt).

Superviventie del movimento post le morte de Arie de Jong

[modificar | modificar fonte]

Post li morte de Arie de Jong, Volapük entra in su tertie fase: post lo de creation sub Schleyer, e lo de stabilisation sub Arie de Jong, veni lo de conservation, que dura usque hodie76. In un littera mandate le 22 de agosto 1972 a Brian Bishop per Johann Schmidt, ti-ci dice:

Photographia in nigre e blanco de Johann Schmidt in 1951. Johann Schmidt in 1951. "Volapük ne plus va luctar pro recipiar influentias e un loco inter le altere systemas [de linguas auxiliar international]. Io es le Cifal e io lo dica. Nos vole organisar tote in le grande movimento volapükiste, nos vole mantener iste lingua exactemente como on mantiene le greco antico o le vetere saxonic77."

In 1962, Volapükagased cessat de apparer78, ma le movimento continut a publicar libellos e vocabularios (le plus importante de iste periodo es forsan Jenotem valemapüka "Volapük", Historia del lingua universal "Volapük", publicate per Schmidt in 196479).

Le 8 de januario 1977, Schmidt morit subitemente80, e ille leva le rollo de Cifal al poliglotta nederlandese Filippus Johann Krüger (1911-1992) qui transmittet lo a Brian Reynold Bishop (°1934), le Britannico, in 1984, que con un altro Britannico, Ralph Midgley (fundator del revista Vög Volapüka81 in 1989), nominato governor ("guvan"), reorganisat le activitates in Internet.

Le volapük hodie

[modificar | modificar fonte]

Con le advento de Internet, le movimento volapükista experimenta un nove impetu de activitate, includente le creation de paginas web, un gruppo de discussion Yahoo (nunc claude) e un pagina Facebook e in altere social redes (Discord, Reddit...) ubi on publica questiones super le lingua e su historia, ma etiam traductiones de scherzos, memes... Desde 2004, Wikipedia offere un version in volapük, que actualmente contine plus que 120 000 articulos, ben que majoritate de illos es solmente schizzi geographic create per robots.

A nivello institutional, in 2014, Hermann Philipps succede Brian Bishop como Cifal, cio es le director, successor de Schleyer, e, desde 2015, un vice-Cifal es nominate, Daniel Morosof, de Russia.

Hodie, le volapük non es plus proposte como lingua auxiliar international, e tote mention politic es absente del nove statutos del Societate International del Volapük (Sog bevünetik Volapüka) promulgate in 2007 per le Cifal de ille epocha, Brian Bishop. In un interview publicate in 2015 in un traduction in esperanto, Hermann Philipps negate le possibilitate de successo pro omne lingua auxiliar international. Secundo ille, le volapük es apprendite principalmente pro joco e pro le interesse historic o interlinguistic que presenta iste lingua.

Tamen, il ha scribentes qui monstra un interesse purmente linguistic pro le volapük. In Le Congrès, le tertie novella del Libro de arena, Jorge Luis Borges confia a un narrator qui resemble a ille per multe aspectos le mission de tractar del esperanto "equitabile, simple e economic" e "del volapük, que vole explorar tote le possibilitates linguistic, declinante verbes e conjugante substantivos". Secundo su traductor Jean Pierre Bernès, "Borges confessa per fiction le sues interesses permanente".

Le communitate se reuni principalmente alrededor de Facebook e del gruppo Yahoo ja mentionate, ma le parve revista Vög Volapüka (Le Voce del volapük), fundate in 1989 per Ralph Midgley (sub le nomine de Sirkülapenäd, Le Circular) e hodie editate per Hermann Philipps, adhuc publica cata mense nove, traductiones literari, notitias historic o grammatic, pro le attention del volapükistas. Le editor irlandese Evertypenote 19, ja responsabile del republication in fac-simile del dictionario e de grammatica de Arie de Jong, publicava etiam un collection de novellas de fiction scientific publicate initialmente in Vög Volapüka, e labora super le publication de un traduction commentate del grammatica de Arie de Jong in anglese e germano.

Foras del circulos de volapükistas e interlinguistas, le volapük es cognoscite per su acceptation courante pejorative. Per exemplo, Charles de Gaulle lo mentionava in su conferentia de pressa del 15 de maio 1962:

« Dante, Goethe, Chateaubriand appartene al tot Europa in le mesura mesme ubi illos esseva respectivemente e eminentemente italian, german e francese. Illos non haberea multo servite Europa si illos haberea essite apatridas e si illos haberea pensate e scribite in ulle esperanto o volapük integrate. »

Iste signification de "creation artificial sin anima" non es le sol surviventia pejorative del volapük in le linguage courante. In certe linguas, "volapük" ha assumite le senso de garbuglio, inter le quales le danese, ubi le expression "det er det rene volapyk for mig" (literalmente "es pur volapük pro me") corresponde al "es chines" francese.

Vezes, le duo sensos pejorative se mixa. In su Lexicon of Musical Invective (Lexico de invectivas musical), ubi ille enumera criticas negative facite a obras musical del seculo XIX e XX considerate posteriormente como chef-d'œuvres, Nicolas Slonimsky da duo referentias pro le entrata "volapük", ubi iste termino es usate pro qualificar symphonias o operas judicate tanto artificial como incomprehensibile.

Referentias

[modificar | modificar fonte]
  1. Texto original : Ich begann heute meine Weltsprache und Grammatik (einfach, vernünftig, praktisch).