Tempore
| Tempore |
|---|
| instantia de: scalar[*], entitate spatio-temporal[*] |
| subclasse de: Sequentia (mathematica), measurable set[*] |
| parte de: spatio-tempore |
|
|
|
| Commons: Time |
Tempore [1] es le systema usate pro poner actiones in sequentia, quantisar le duration de eventos e le separation inter eventos, e mesurar altere mesurationes.
Chronometro
[modificar | modificar fonte]Le chronometria es le scientia del mesuration del tempore. Le duo plus commun formas de chronometro usate es le calendario e le horologio; in le vita quotidian, on consulta le horologio, e pro planos del futuro e le consideration del passato on consulta le calendario.
Ante le uso del calendarios e horologios, on poteva mesurar le passato de tempore per phenomenos astronomic. Le longitude del mense es basate super le orbita del Luna, e le conceptos de stationes e annos esseva intendite. Le tempore del die on poteva mesurar per le altitude del Sol in relation al horizonte o per le longitude del umbras create per le Sol.
Physica
[modificar | modificar fonte]In le physica, le tempore es un del sol quantitates fundamental, e illo es usate pro mesurar altere quantitates (p.ex. velocitate).
Le existentia de tempore es assatis difficile a provar, proque cata definition que pote usar se pro mesurar tempore require que le passato de tempore functiona; i.e. le probation que le tempore existe require que nos accepta que le tempore existe. Nonobstante que le problema ancora non ha essite resolvite, le majoritate de scientistas pensa que si tempore non existerea, le majoritate de phenomenos non poterea exister. Isto es un proba negative, ma usque nos pote mesurar tempore de un location foras de tempore, iste "proba" suffice.
Unitates
[modificar | modificar fonte]Il ha un multitude de unitates con le quales le tempore es mesurate.
| Unitate | Duration | Notas |
|---|---|---|
| secunda (s) | 1 secunda | unitate base de tempore (systema SI) |
| minuta (m) | 60 secundas | |
| hora (h) | 60 minutas | |
| die (d) | 24 horas | del horologio |
| septimana | 7 dies | |
| decade | 10 dies | non confunder con le decennio |
| mense | 4 septimanas | 28, 29, 30, o 31 dies in le calendario gregorian |
| anno calendari | 12 menses | in le calendario gregorian |
| anno commun | 365 dies | |
| anno bissextil | 366 dies | cata 4 annos (con exceptiones) |
| decennio | 10 annos | non confunder con le decade |
| seculo | 10 decennios | 100 annos |
| millennio | 10 seculos | 1.000 annos |