Tabella periodic del elementos

Tabella periodic del elementos
	instantia de: chemical classification[*]
	subclasse de: table[*]
	parte de: extended periodic table[*]
	;
	data de creation: 6 martio 1869
	Commons: Periodic table

Le tabella periodic del elementos (o simplemente tabella periodic) es un exposition tabular del cognoscite 118 elementos chimic organisate per proprietates selectionate de lor structuras atomic. Elementos se presenta secundo numero atomic augmentante, le numero de protones in le nucleo atomic de un atomo. Ben que rectangular in contorno general, brechas se include in le rangos horizontal (cognoscite como periodos) quando necesse pro retener conjunctemente elementos con proprietates simile in columnas vertical (cognoscite como gruppos), e.g. metallos alcalin, terras alcalin, halogenos, gases nobile.^[1]

Tabella periodic

Gruppo	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
Periodo
1	1 H																	2 He
2	3 Li	4 Be											5 B	6 C	7 N	8 O	9 F	10 Ne
3	11 Na	12 Mg											13 Al	14 Si	15 P	16 S	17 Cl	18 Ar
4	19 K	20 Ca	21 Sc	22 Ti	23 V	24 Cr	25 Mn	26 Fe	27 Co	28 Ni	29 Cu	30 Zn	31 Ga	32 Ge	33 As	34 Se	35 Br	36 Kr
5	37 Rb	38 Sr	39 Y	40 Zr	41 Nb	42 Mo	43 Tc	44 Ru	45 Rh	46 Pd	47 Ag	48 Cd	49 In	50 Sn	51 Sb	52 Te	53 I	54 Xe
6	55 Cs	56 Ba	*	72 Hf	73 Ta	74 W	75 Re	76 Os	77 Ir	78 Pt	79 Au	80 Hg	81 Tl	82 Pb	83 Bi	84 Po	85 At	86 Rn
7	87 Fr	88 Ra	**	104 Rf	105 Db	106 Sg	107 Bh	108 Hs	109 Mt	110 Ds	111 Rg	112 Cn	113 Nh	114 Fl	115 Mc	116 Lv	117 Ts	118 Og

* Lanthanidos			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu
** Actinidos			89 Ac	90 Th	91 Pa	92 U	93 Np	94 Pu	95 Am	96 Cm	97 Bk	98 Cf	99 Es	100 Fm	101 Md	102 No	103 Lr

Iste arrangiamento commun del tabella periodic separa le lanthanidos e actinidos del altere elementos. Alicun versiones del tabella incorpora le bloco f e alicunes adde le 8ve e 9ne periodos includente le bloco g theoretic.

Colores de bordos monstra stato a conditiones normal.					Stilos de bordos monstra occurrentia natural.
Solido	Liquido	Gas	Incognite		Primordial	De disintegration	Synthetic

Colores de fundos monstra serie chimic.
Metallos alcalin	Lanthanidos	Metallos de transition	Metalloides	Halogenos
Metallos alcalin terrose	Actinidos	Metallos de post-transition	Non-metallos	Gases nobile

Omne versiones del tabella periodic solmente include elementos chimic, non mixturas, compositos, o particulas subatomic, e cata isotopo de un elemento se representa in le mesme cella. In le tabella periodic normal, le elementos se lista in ordine de numero atomic (le numero de protones in le nucleo de un atomo) augmentante. Un rango (periodo) nove comencia quando un concha nove ha su prime electron e columnas (gruppos) es determinate per le configuration electronic del atomo; elementos con le mesme numero de electrones in un subconcha particular se alinea in le mesme columnas (e.g. oxygeno e selenium es in le mesme columna proque ambes ha 4 electrones in le subconcha-p le plus externe). Le periodos es plus longe plus a basso in le tabella periodic que illos es plus in alto, e le gruppos deveni plus longe al dextre (ben que le metallos alcalin, le gruppo le plus grande, es al sinistre extreme, e le metallos alcalin terrose, un altere gruppo grande, es presso al metallos alcalin). In general, elementos con proprietates similar se alinea in le mesme gruppo in le tabella periodic, ben que in le bloco-f, e in alicun respectos in le bloco-d, le elementos in le mesme periodo tende a haber proprietates chimic similar. Ergo, es relativemente facile a predicer le proprietates chimic de un elemento si on cognosce le proprietates del elementos circum illo.^[1]

A partir de 2016, le tabella periodic contine 118 elementos chimic confirmate, recognoscite per le Union International de Chimia Pur e Applicate (IUPAC) e appellate. Novanta-quatro de istos occurre naturalmente, del quales 91 occurre regularmente, e del quales 83 es primordial. Le altere 11 elementos solmente occurre in catenas de disintegration de elementos primordial. Omne elementos de americium a oganesson, ben que illos non occurre naturalmente in le universo, ha essite recognoscite officialmente per le IUPAC como discoperite.^[2] Omne elementos ultra 118 non ha essite discoperite a partir de 2016.

In tabellas periodic imprimite o formalmente presentate, cata elemento se forni un cella organisate que usualmente forni alicun del proprietates basic del elemento. Numero atomic, Symbolo, e nomine quasi semper se include, e pesos atomic, densitates, punctos de fusion e ebullition, structura crystallin como un solido, origine, configuration electronic abbreviate, electronegativitate, e numeros de valentia le plus commun frequentemente se include in plus.^[3]

Per definition, cata elemento chimic ha un numero atomic unic que representa le numero de protones in su nucleo, sed le major parte de elementos ha numeros differente de neutrones inter atomos differente; istos es appellate isotopos. Pro exemplo, omne atomos de carbon ha sex protones e usualmente ha sex neutrones in plus, sed circa 1% ha septe neutrones, e un amonta multo parve ha octo neutrones. Omne le atomos con sex neutrones es le isotopo carbon-12, septe neutrones carbon-13, e octo neutrones carbon-14. Le major parte de elementos stabile altere ha isotopos stabile altere in plus, ben que il ha multes que solmente ha un isotopo stabile. In plus, multe elementos ha radioisotopos naturalmente occurrente; carbon-14 pro exemplo, es radioactive con un semivita de 5730 annos. Isotopos nunquam se separa in le tabella periodic; illos sempre se gruppa insimul infra un elemento singule.

Organisation

Historia

Alternativas

Le information includite in un tabella periodic pote presentar se in multe manieras, includente le selection del typos de datos monstrate, le placiamento inter le cellas que representa elementos particular, e le formato que se usate pro presentar le patronos periodic del tabella. Colores, symbolos, e altere conventiones de composition frequentemente sole usar se in tabellas periodic pro monstrar information additional selecte pro cata elemento compactemente. Versiones interactive etiam pote includer hyperligamines a information additional, como in le version monstrate in alto de iste articulo.

Ben que le formato iconic que se presenta in alto se usa largemente,^[1] tabellas periodic alternative existe, non solmente includente formatos rectangular varie, ma etiam versiones circular o cylindric in le quales le rangos (periodos) flue de un a in un altere, sin le interruptiones requirite al margines del versiones usual imprimite o componite pro schermos.

In presentationes del tabella periodic, le lanthanidos e le actinidos costumarimente se monstra como duo rangos additional infra le corpore principal del tabella,^[1] con marcas de substitution o alteremente un elemento singule selecte de cata serie (o lanthano o lutetium, e o actinium o lawrencium, respectivemente) monstrate in un cella singule del tabella principal, inter barium e hafnium, e radium e rutherfordium, respectivemente. Iste convention es integremente un question de esthetica e practicitate de composition; un tabella periodic rarmente usate de composition large inserta le series del lanthanidos e actinidos in lor proprie placias, como partes del sexte e septe rangos (periodos) del tabella.

Multe presentationes del tabella periodic monstra un linea diagonal tenebrose in forma de grados de scala al latere del metalloides, con metallos al sinistra del linea e non-metallos al dextra.^[1] Altere gruppamentos del elementos chimic alicun vices etiam ha emphase in un tabella periodic, tal como metallos de transition, metallos povre, e metalloides. Altere gruppamentos informal del elementos existe, tal como le gruppo de plato e le metallos nobile, ma es rarmente representate in tabellas periodic.

Hydrogeno usualmente se placia super lithium, ben que su chimia differe substantialmente de illo del lithium e del altere metallos alcalin; alicun tabellas periodic lo placia isolate.^[1]

Le elementos con numeros atomic plus alte que 82, insimul con technetium e promethium, non ha isotopos stabile; le massa atomic de cata un del isotopos de iste elementos con le semivita le plus longe se representa typicamente in le tabellas periodic in parentheses.^[4]

Vide etiam

Ligamines externe

Le tabella periodic de IUPAC (anglese)
Tabella periodic multilingual
WebElements.com (anglese)
Un catalogo de formas varie del tabella periodic (anglese)
Le tabella periodic in plus que 200 linguas, includente linguas morte

Referentias

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Gray, Theodore (2009). The Elements: A Visual Exploration of Every Known Atom in the Universe. New York: Black Dog & Leventhal Publishers, 240. ISBN 978-1-57912-814-2.
↑ Koppenol, W. H. (2002). "Naming of New Elements (IUPAC Recommendations 2002)" (PDF). Pure and Applied Chemistry 74 (5): 787–791. doi:10.1351/pac200274050787. (anglese)
↑ (2000) Painless Learning Placemats: Periodic Table of the Elements. M. Ruskin Co., 2.
↑ Dynamic periodic table. Ptable.com (2011-10-06). Recuperate le 2011-10-30.

Nota

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese. Le articulo original se trova a en:Periodic table, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.

[Gray-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Gray, Theodore (2009). The Elements: A Visual Exploration of Every Known Atom in the Universe. New York: Black Dog & Leventhal Publishers, 240. ISBN 978-1-57912-814-2.

[2] Koppenol, W. H. (2002). "Naming of New Elements (IUPAC Recommendations 2002)" (PDF). Pure and Applied Chemistry 74 (5): 787–791. doi:10.1351/pac200274050787. (anglese)

[3] (2000) Painless Learning Placemats: Periodic Table of the Elements. M. Ruskin Co., 2.

[4] Dynamic periodic table. Ptable.com (2011-10-06). Recuperate le 2011-10-30.

[1]

[2]

[3]

[4]