Saltar al contento

Renascentia

Pendente
De Wikipedia, le encyclopedia libere
Le Madonna del libro, pictura per Sandro Botticelli

Le Renascentia esseva un movimento cultural e artistic occurse dum le seculos XV e XVI.[1] Qua un periodo historic, illo marca le passage ab le Medievo al Etate Moderne et esseva characterisate per le intention de facer renascer e superar in grandor le successos e le ideas del Antiquitate classic. Associate con considerabile cambiamentos in plure campos e disciplinas – sicut le arte, architectura, politica, litteratura, exploration e scientia – le Renascentia in le principio incipeva in le Republica de Florentia e postea se diffundeva a Lombardia Magne e partes de Italia, sed etiam in tote Europa. Le termino rinascita (renascentia) usate pro referer se a iste periodo historic compare pro le prime vice in 1550 in Le vite de’ più eccellenti pittori, scultori e architettori per Giorgio Vasari.[2]

Le fundationes intellectual del Renascentia esseva basate super le humanismo, derivate ab le conceptos del humanitas roman e ab le rediscoperta del philosophia grec classic. Qua un movimento cultural, le Renascentia videva le floritura del latino litterari e vermente un explosion del litteratura in linguas vulgar. Pretearea, illo videva plure reformas e contributiones al arte per personages sicut Leonardo da Vinci e Michelangelo Buonarroti, qui ha inspirate le termino “genio renasciential” o polymathes.[3][4] In politica, le Renascentia contribueva al disveloppamento de costumes e conventiones re diplomatia, e in le scientia ad haber un fiducia plus large in le methodos de observation e induction. Item, le periodo videva le introduction del moderne systema bancari.[5]

Le Renascentia pote esser considerate ut le tentativa per intellectuales de studer e meliorar le realitate de lor tempore per medio de un revalutation del ideas del Antiquitate, etiam combinante los ad approches nove al pensamento e a toto in general. Secundo alicun philosophos como Hans Kohn, iste epocha es descripte qua un periodo ubi, “Le homines se spectava circum recercante fundationes nove”; de facto, qualicun altere sicut Erasmo de Rotterdam e Thomas More se imaginava vermente un mundo con nove fundationes spiritual. [6]

Le periodo renascential incipe dum le crise de 1300 e conventionalmente fini con le expirata del humanismo in 1600, e in le arte con le arrivata del Baroco. Illo comenciava in Florentia[7] e il habe plure theorias re proque illo sia initiate exactemente ibi: illo pote esser nam le structura politic del territorio, le familias le plus prominente in le panorama social florentin, le Medicis[8] e le migration de scholares grec ab Italia dum le Cadita de Constantinopole.[9][10][11] Altere centros importantissime esseva Venetia, Genua, Milan, Roma e Neapole.

Characteristicas

[modificar | modificar fonte]

Philosophia e humanismo

[modificar | modificar fonte]
Le schola de Athenas per Raffaello Sanzio (1511)

Le humanismo esseva le valor le plus cultivate in le Renascentia, basante se super le conceptos originante in le Antiquitate classic. Secundo Lorenzo Casini, “Un del fundationes del movimento renascential esseva le idea que le exemplo del Antiquitate classic constitueva un modello inestimabile de excellentia al qual le tempores moderne – assi decadente e indigne – poteva referer se pro struer le damnos abducte per le Cadita del Imperio Roman”. Le idea etiam esseva que Deo habeva date al mundo solo un veritate – le christian – quamquam fragmentos de isto poteva trovar se tamben in altere culturas, inclusive le greco-roman. Nam hoc, tote lo que proveniva ab le Antiquitate in terminos de bibliographia e altere reliquias simile esseva tenite in alte consideration.[12] Tamen, le humanismo renascential non esseva un philosophia, sed un methodo de apprehendimento. De facto, le humanistas studeva textos antique in lingua original e lor education comprehendeva le studio de cinque subjectos humanistic particular: poesia, grammatica, historia, philosophia moral e rhetorica. Ergo, le humanismo esseva un movimento pro rediscoperir, interpretar e absorber le linguas, litteratura, cognoscentia e valores del antique mundo greco-roman.[13] De facto, al contrario de lo que occurreva in le Alte Medievo in que scholares se focalisava quasi in toto super le studio del obras grec e arabe de scientia natural, philosophia e mathematica, le academicos renasciential esseva plus interessate in studer textos grec e latin in relation a litteratura, historia e oratoria. Iste phenomeno incipeva con Petrarcha e altere tal figuras qui habeva ite a perquirer bibliothecas europee pro recercar le obras del autores latin le plus celebre, sicut Lucretio, Livio e Seneca.[14]

Le philosophos politic – como Niccolò Machiavelli – essayava de describer le vita politic ut illo esseva, id esse illes voleva que le homines lo comprehendeva per medio del ration. Item, il habeva un interesse renovate pro le philosophia neoplatonic, que abduceva seco un considerabile passion pro le pulchritude. Le amor pro le pulchritude e le harmonia del cosmo conduceva, de facto, al production de plure obras de arte. Tamen, le Renascentia nunquam succedeva in esser un imitation complete del cultura antique, quod illo se actuava in un societate catholic que habeva valores multo differente quam les de Europa pagan. Assi, le Renascentia esseva etiam un tentativa original de harmonisar le neoplatonismo pagan con le religion christian, insimul a influentias oriental, hebraic e arabe, in le quales le studio del magia e del astrologia esseva importantissime.[15][16][17]

Basilica palladian in Vicenza
Primavera per Sandro Botticelli (c. 1482)
Amor sacrate e Amor profan per Titiano (c. 1514)

Un del characteristicas del Renascentia esseva quidem le magne production de extraordinari obras de arte. Artistas sicut Giotto, Filippo Brunelleschi e Leon Battista Alberti ha totes essite creditate con le discoperta de nove technicas artistic in lor professiones respective.[18] Pictores disveloppava altere technicas studente le lumine, le umbra e le anatomia human, specialmente in le caso de Leonardo da Vinci. Tote hoc exhibiva le desiro de pinger le pulchritude del natura e disvelar le axiomas del esthetica, qua on pote vider in le obras per Michelangelo Buonarroti e Raffaello Sanzio.[19] Altere artistas importantissime esseva Sandro Botticelli e Titiano.

Il habe al minus tres elementos principal del nove stylo renascential:

  1. Le formulation de regulas de prospectiva linear centric, que organisava le spatio in maniera unitari;
  2. Le attention al homine como individuo, et in le physionomia e anatomia, et in le representation de su emotiones;
  3. Le repudio de elementos ornamental pro retornar al essentialitate.

Le arte renascential videva le studio e le rediscoperta del modellos antique, et in architectura, et in sculptura. On rediscoperiva e reutilisava elementos del architectura e arte classic, sicut le organisation harmonic del volumines, del spatios e del lumine intra le edificio. Le architectura igitur deveniva harmonia, proportion e symmetria. In particular, si on considera le disveloppamento del architectura, on pote constatar que le passage ab le formas constructive medieval a les renascential non occurreva in un maniera nette, sed illo es associate a plure adoptiones e continuitates. In le seculo XVI le stylo classico-antique de Andrea Palladio – basate super le studios de Vitruvio – se diffundeva non solo a Lombardia e a Italia, sed etiam ad Anglaterra e America septentrional. Su obras ha producte un concepto esthetic de base e un stylo de architectura particularmente efficace in le construction de villas de campania. Differentemente de un ric palatio urban, quidem, le position del edificio non esseva assi importante, sed lo que importava esseva le connexiones inter le commoditates del vita campestre e le functiones economic de un ferma.[20] Le effecto persistente del stylo de Palladio se reflecteva tamben in le terminos associate con su nomine, como “palladianismo” e “motivo palladian”. Le locos principal ubi Palladio esseva active esseva Vicenza e Venetia, e ille succedeva in associar le faciada del templos antique al edificios sacrate del Renascentia, un projecto in le qual nemo habeva unquam successe ante de ille.[21]

In lo que concerne le pictura, il esseva importante le uso del lumine e del color. Le color habeva retenite – etiamnum in le seculo XVI – un rolo subinde symbolic e functional, ligate a su valor intrinsec; pro exemplo, le figuras de un scena religiose esseva realisate con un certe quantitate de rubro, auro e blau, totes materiales carissime que habeva le function de representar un offerta a Deo. Desde le seculo XV, tamen, il jam habeva un uso plus libere del color. Leon Battista Alberti in su De pictura (1435–1436) ha clarificate le terminos del question, remarcante quomodo le color non habe un valor intrinsec proprie, sed illo depende ante de toto per le illumination. Alique de vermente characteristic de iste tempore esse, totevia, le tentativa de includer e representar in le arte le realitate quotidian e le conditiones natural del homine: le eventos del vita de omne die, personas in lor actiones e in lor naturalitate, sed etiam le eventos politic esseva semper plus utilisate qua un representation.[22] Tamen, le nove objectivos del pictura renascential, le proximitate al natura e le representation del realitate, exigeva nove medios. Un reguardo a un camera picte o un paisage requireva un effecto de profunditate spatial: lo que se trova in prime piano del pictura debe esser representate in un contexto plus luminose e visivemente relevante quam lo que esse in le fundo.[22] Le profunditate spatial esseva dunque create geometricamente con precision usante le medios del perspectiva central, id esse un systema de lineas de fuga; a isto on adde le medios del perspectiva aeree e del color. Le uso del perspectiva central ha permisse de crear le illusion de un spatio tridimensional super un superficie bidimensional. Post que le conquestas del perspectiva deveniva un instrumento commun, on passava a un superficie plus de aere e lumine, interea que on essayava de capturar e reproducer plus profundemente le statos mental del subjectos pro depinger les plus fidelmente.[23] In le pictura renascential – que se emancipava semper plus ab le orientationes del formas de representation medieval – on etiam recognosce dignitate interior e grandor: “Le expression individual del persona depicte deveni indispensabile pro le naturalitate del representation”.[22]

Excepte le Ecclesia como le committente le plus importante de obras de arte, in le Renascentia il habeva semper plus seniores laic e representantes de corporationes de mestieros a commissionar le labores de artistas. Tote hoc conduceva a un expansion del themas del pictura, supertoto quia le motivationes del committentes includeva non solo le pietate christian, sed etiam le placer e le prestigio. In addition a princes, il esseva interessate al artes anque nobiles local, ecclesiasticos le plus importante, mercantes, bancheros, e artistas ipse.[24]

Le Theatro al antique in Sabbioneta

Le Renascentia esseva le Etate Auree del theatro in le majoritate de Europa. Le rediscoperta del classicos grec e latin conduceva a un diffusion de spectaculos theatral que, progressivemente, superava in numero le representationes a thema religiose. On poterea affirmar, dunque, que le theatro habeva devenite plus laic. Le rediscoperta del assi dicte “comedia al antique” occurreva in Ferrara, gratias al interesse del duce Ercole I de Este, qui habeva jam promovite spectaculos in lingua vulgar per autores latin.[25] Quod omne filio de Ercole de Este se habeva maritate in familias importante de Lombardia Magne, le theatro ferrarese postea se diffundeva al majoritate del cortes lombarde.[25] Gratias a Beatrice de Este, Ludovico le Maure faceva construer le prime theatro in Milan, post spectar un representation in Ferrara.[26]

Le generes disveloppate e proposite esseva le comedia, tragedia, le drama pastoral e – postea – le melodrama, totes le quales habeva un considerabile influentia super le theatro europee de celle tempore. Le tradition medieval del representation sacrate prosequeva, habente plure exponentes tamben dum le Renascentia.

Le concerto per Gerard van Honthorst (1623)

Le musica videva le schola franco-flaminge ut un de su protagonistas. Le invention del pressa permitteva de compartir le musica a un numero plus vaste de homines. Supertoto in le ambientes culte e ric, le demanda pro musica e intertenimento in general habeva crescite. Le musica se liberava gradualmente ab le ligamines medieval que adhuc habeva, quod illo esseva permisse plus varietate in rhythmo, harmonia e forma. In le Renascentia, le musica deveniva un vehiculo de expression personal, con compositores inveniente nove manieras pro dar plus expression al musica vocal. La musica secular incipeva ad absorber le technicas del musica sacrate, e vice versa. Item, formas popular sicut le madrigal se diffundeva in tote Europa.

Desde le annos ’70 de 1500 il habeva plure tentativas – pro exemplo per le florentin Girolamo Mei e per le francese Jean-Antoine de Baïf – de facer renascer le musica del Grecia antique. Ut le resultato de lor recerca super fontes, Mei describeva le differentias inter le varie stylos grec. Ille juncto con alteres postea criticava le musica polyphonic supportante le homophonia sub le nomine de “canto firme”.[27]

Le characteristicas de stylo del musica renascential include:

  1. Le musica intendite ut un obra per compositores. Illo es utilisate pro intertener e non solo pro laudar Deo. Il habe multe polyphonia in le musica sacrate e in le melodias del cantiones le plus popular tractate in un maniera homophonic in le area secular;
  2. Familias integre produce instrumentos, sicut violinos, flautas, violas e varie instrumentos a flato e citheras. Comparate al musica medieval, le perception del harmonia ha cambiate;
  3. Il esse characteristic del musica medieval le effortio a crear un unitate harmonic inter le differente structuras polyphonic e accordal, sed etiam inter polyphonia e comprehensibilitate del texto;[28]
  4. Le puncto de maxime realisation musical del ideas renascential esseva le creation del opera circa in 1600. Jacopo Peri componeva le drama musical Euridice, presentate pro le prime vice in 1600. Claudio Monteverdi componeva le operas Orpheo (1697) e Ariadna (1608).[27]
Astronomo Copernico, o conversation con Deo per Jan Matejko (1872)

Le rediscoperta de textos antique e le invention del pressa circa in 1440 habeva democratisate le apprehendimento e consentiva al informationes de diffunder se plus rapidemente. Le scientia se misceva al arte ubi personages sicut Leonardo da Vinci faceva designos re le anatomia e le natura. Altere disveloppamentos importante esseva in le processo de discoperta, id esse le methodo scientific que se focalisava super le evidentia empiric e le importantia del mathematica.[29] Le nove methodo scientific conduceva a magne progressos in le campos del astronomia, physica, biologia e anatomia.[30]

Post Nicolao Copernico e Tycho Brahe, Johannes Kepler se demonstrava in fin un pensator revolutionari e un genio mathematic in le theoria e recerca astronomic dum le Renascentia. Lo que esseva interessantissime esseva su habilitate de determinar le regularitate del percurso del planetas circum le Sol, incipiente con Marte. Secundo Kepler ipse, le calculos que le conduceva a comprehender le forma elliptic del orbita de Marte habeva essite complicatissime.[31] Le Renascentia platonic in le secunde medietate del seculo XV contribueva al nascentia de studios mathematic e al affirmation scientific del mathematica, quod le tradition platonico-pythagoric esseva basate super le “organisation del cosmo secundo mesura e numero” e que, “monstrava le divinitate in illo, in su regularitate e in su pulchritude. Deo, ille qui ha create le mundo, se habeva transformate in un mathematico”.[31]

Le physica de Archimedes, a su vice, esseva de un importantia central in le recercas per Galileo Galilei que, secundo Roeck, misceva le capacitates de un brillante mathematico e observator con les de un usator practic: Galileo optimisava, inter altere cosas, le telescopio pro su studios, que le conduceva a celebre observationes astronomic e a conclusiones heliocentric.[31]

Exploration

[modificar | modificar fonte]
Le arrivata de Christophoro Columbo (1847)

Dum le Renascentia – inter 1450 e 1650[32] – le Europeos visitava e mappava omne continente, excepte Antarctica. In 1492, Christophoro Columbo transversava le Oceano Atlantic pro trovar un route que le poteva conducer a India. Erroneemente, ille arrivava in America, etsi ille credeva de haber arrivate in le Indias. In 1606, le navigator nederlandese Willem Janszoon partiva ab le Indias con un vascello e arrivava in Australia. Postea, plure exploratores sequeva su route e mappava le continente integre.

Le nove ideales humanistic abduceva seco aspectos plus secular, que se disveloppava in un contexto marcatemente christian. Le majoritate del obras de arte esseva o commissionate directemente per le Ecclesia Catholic, o dedicate a illo.[33] In lor voluntate de facer renascer le ideales del neoplatonismo, le humanistas renascential tamen non repudiava le christianismo, sed, al contrario, illes lo dedicava plure obras et essayos. Le Renascentia ha habite un effecto profunde super le theologia contemporanee, supertoto super le maniera in le qual on percipe le relation inter Deo e le homine.[33] Plure theologos renascential sequeva le methodo humanista, sicut, pro exemplo, Erasmo de Rotterdam, Thomas More, Martin Luther e Johannes Calvin.

Le Renascentia tamben esseva un periodo de disordine religiose, in particular con le schisma inter le Ecclesia Catholic e le Protestante, ubi tres homines differente se declarava papa contemporaneemente.[34] Le Ecclesia esseva corrupte in su costumes, qua il esse testimoniate per le comportamento de Papa Alexandro VI, qui ingenerava filios illegitime interea ille esseva adhuc un cardinal.[35]

Renascentia in Lombardia historic

[modificar | modificar fonte]
Le Venere addormite per Georgion
Le Carthusia in Pavia
Le volta del Camera del Gigantes in le Palazzo Tè in Mantua

Le Renascentia habeva un rolo importantissime in Lombardia historic. In le Ducato de Milan, il habeva le passage de poter ab le Viscontis al Sforzas verso le medietate del seculo XV que coincideva con le transition ab le stylo gothic al humanismo.[36] Dum le seculo XV, le scena artistic milanese se disveloppava sin problemas, e absorbeva influentias importante ab le stylos paduan, florentin e ferrarese. Con le arrivata de Bramante e Leonardo da Vinci, Milan attingeva su maxime splendor artistic in le panorama europee. Francesco Sforza esseva un magne patrocinator de artes a quem placeva multissimo le stylo sumptuose que le Viscontis jam soleva privilegiar. De consequentia, ille ingagiava plure artistas qui esseva jam active in Milan sub le Viscontis, sicut Bonifacio Bembo.[37] Pro consolidar su poter, Francesco incipeva subito a facer reconstruer le Castello Sforzesc de Milan, le vetere residentia milanese del Viscontis. Non obstante hoc, su interprisa le plus splendide esseva le Cathedral de Milan, quamquam illo adhuc sequeva le traditiones gothic e romanesc.[37] Preterea, ille etiam faceva construer le Carthusia de Pavia.[38]

Anque Mantua, sub le dominio del Gonzagas, esseva un importante centro renascential. Jam in le tempore de Ludovico le Turc, con le arrivata in Mantua de Leon Battista Alberti e de Andrea Mantegna, le urbe habeva cambiate su apparentia. In le tempore de Isabella de Este, le corte mantuana esseva un del plus raffinate de tote Lombardia Magne, ubi Mantegna essayava de facer renascer le grandor del Imperio Roman e le marchesa colligeva le obras de Leonardo da Vinci, Michelangelo, Perugino, Titiano, Lorenzo Costa e Correggio. Le amor pro le artes del marchesa esseva postea hereditate per su filio, Frederico II Gonzaga, un altere grande patrocinator de artes. Sub ille, Giulio Romano, discipulo de Raffaello Sanzio, designava le Palazzo Tè ubi ille pingeva le Camera del Gigantes.[39]

In Venetia, in vice, le influentia de su artes iva preter le Renascentia, retenente su prominentia in le panorama europee usque le seculo XIX.[40] Quamquam le poter e le prestigio del Serenissime esseva jam in declino, Venetia remaneva le urbe le plus ric, populate e potente de Lombardia.[41] Illo etiam controlava plure territorios de terra firme que postea contribueva al schola venetian, sicut Padua, Brixia e Verona. Istria e Dalmatia esseva tamben sub le dominio venetian, e anque illos contribueva al splendor artistic del Serenissime. In veritate, le majoritate del pictores e architectos venetian del seculo XVI esseva nate in le urbe solo rarmente,[41] e alicunes de illes laborava supertoto in le altere territorios del Republica. Le pictura venetian faceva cognoscer ubique importante artistas multo talentose, sicut Georgion, Titian, Tintoretto e Palma le Vetere. Le schola venetian exerceva un considerabile influentia super le disveloppamento de tote le pictura occidental.[42]

Le Renascentia etiam esseva relevante in Bergamo e Brixia, que videva un floritura de lor artes sub le stimulo del pictores venetian e milanese. In particular, ibi il habeva artistas como Vincenzo Foppa, Gaudenzio Ferrari e Lorenzo Loto. In Brixia, pictores sicut Romanino, Moretto e Savoldo misceva le differente stylos lombarde – supertoto le milanese e le venetian – ganiante resultatos de considerabile originalitate in le panorama artistic de Lombardia.[43]

Renascentia in Florentia

[modificar | modificar fonte]

In le ultime decennios del seculo XIV e le primes del XV, Florentia videva le floritura de su economia, con qualque successos militar e politic. Gratias a litteratos sicut Petrarcha, le interesse pro le origines roman – tunc quasi completemente oblidate – deveniva plus popular. In relation al artes visive, aristas como Filippo Brunelleschi, Masaccio e Donatello cambiava, respectivemente, le linguages del architectura, pictura e sculptura.[43] Hoc indicava, dunque, un cambiamento non solo del tempore, sed etiam del mentalitate del gente.[43]

Renascentia in Europa

[modificar | modificar fonte]

Le Renascentia in Europa se diffundeva gradualmente dum le seculos XV e XVI. Un movimento de renovation independente ab lo que occurreva in Lombardia e Toscana se originava autonomemente in Flandra in le initio del seculo XV.

Verso le fin del seculo XV, le fama del artistas lombarde e toscan habeva jam superpassate le Alpes, quod plure cortes europee etiam voleva ingagiar les. Gratias al interesse de princes e seniores, le presentia de iste artistas in le corte deveniva semper plus consistente, generante scholas local super le modello tosco-lombarde. Isto esse le caso, pro exemplo, de Francisco I de Francia qui habeva hospitate in su corte aristas sicut Leonardo da Vinci, Rosso Fiorentino, Francesco Primaticcio e Benvenuto Cellini. Altere vices, il esseva le artistas ipse a transferer se a Lombardia pro apprehender le secretos del arte lombarde. Le artista german Albrecht Dürer – qui habeva visitate Venetia pro duo vices (1494–1495 e 1506–1507) – notava le differentia in stato social que artistas e artesianos habeva ibi plus tosto quam in Nuremberg, le urbe unde ille proveniva.

Dum le seculo XVI, il esseva clar e patente que tote Europa adorava le stylo renascential tosco-lombarde, que deveniva le modello a imitar pro omne artista del continente. Quidem, il nasceva ubique scholas renascential nove de character extra-lombarde, sicut le schola francese, le german, le espaniol, le anglese, le flaminge e le nederlandese.

Referentias

  1. «I suoi limiti cronologici possono fissarsi con buona approssimazione tra la metà circa del Trecento e la fine del Cinquecento, anche se alcuni studiosi tendono a circoscrivere l’arco cronologico tra il 1450 e il 1575, altri tra il 1492 e il 1600.» cfr. Enciclopedia Italiana Treccani.
  2. (2006) The Renaissance: a very short introduction, 1. publ, Oxford: Oxford Univ. Press, 9. ISBN 978-0-19-280163-0. 
  3. BBC Science and Nature, Leonardo da Vinci Retrieved 12 May 2007
  4. BBC History, Michelangelo Retrieved 12 May 2007
  5. Diwan, Jaswith. Accounting Concepts & Theories. London: Morre, 1–2. id# 94452. 
  6. (1944) The Idea of Nationalism: A Study in Its Origins and Background. New York: Macmillan. 
  7. Burke, P., The European Renaissance: Centre and Peripheries 1998
  8. Strathern, Paul The Medici: Godfathers of the Renaissance (2003)
  9. Encyclopædia Britannica, "Renaissance", 2008, O.Ed.
  10. Harris, Michael H. History of Libraries in the Western World, Scarecrow Press Incorporate, 1999, p. 69, (ISBN 0810837242)
  11. Norwich, John Julius, A Short History of Byzantium, 1997, Knopf, (ISBN 0679450882)
  12. Casini, Lorenzo. "Renaissance Philosophy". In: Internet Encyclopedia of Philosophy — A Peer-Reviewd Academic Resource.
  13. Burke, P., "The spread of Italian humanism", in The Impact of Humanism on Western Europe, ed. A. Goodman and A. MacKay, London, 1990, p. 2.
  14. (1974) Scribes and Scholars: A Guide to the Transmission of Greek and Latin Literature. Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0199686339. 
  15. "Western Philosophy: Renaissance Philosophy". In: Encyclopadedia Britannica online, consulta em 17/10/2017
  16. Brotton, Jerry. The Renaissance: A Very Short Introduction. Oxford University Press, 2006, s/pp.
  17. Nunes, Benedito. "Diretrizes da Filosofia no Renascimento". In: Franco, Afonso Arinos de Melo et alii. O Renascimento. Agir / MNBA, 1978, pp. 64-77
  18. Clare, John D. & Millen, Alan, Italian Renaissance, London, 1994, p. 14.
  19. Vasari, Giorgio, Lives of the Artists, translated by George Bull, Penguin Classics, 1965, (ISBN 0140441646).
  20. Herfried Münkler, Marina Münkler: Palladio, Andrea. In: Dieselben: Lexikon der Renaissance. München 2000.
  21. Barbara Borngässer: Architektur der Renaissance in Italien. In: Toman (Hrsg.) 2011.
  22. 22,0 22,1 22,2 Alexander Rauch: Malerei der Renaissance in Italien. In: Toman (Hrsg.) 2011.
  23. Alexander Rauch: Malerei der Hochrenaissance in Rom und Mittelitalien. In: Rolf Toman (Hrsg.): Die Kunst der italienischen Renaissance. Tandem Verlag, Potsdam 2007, S. 308.
  24. Rolf Toman: Einleitung. In: Ders. (Hrsg.): Die Kunst der italienischen Renaissance. Tandem Verlag, Potsdam 2007
  25. 25,0 25,1 Letteratura italiana 1. Dalle origini al Seicento, a cura di Andrea Battistini, Società editrice il Mulino, 2014, pp. 252-255.
  26. L'imitazione classica nella commedia italiana del XVI secolo, Vincenzo De Amicis, 1873, p. 56.
  27. 27,0 27,1 Peter Burke: Die europäische Renaissance. Zentren und Peripherien. Beck, München 2005, ISBN 3-406-52796-5. (Englischsprachige Originalausgabe: Oxford 1998)
  28. Herfried Münkler und Marina Münkler: Musik. In: Dieselben: Lexikon der Renaissance. München 2000, S. 283 und 285.
  29. Brotton, J., "Science and Philosophy", The Renaissance: A Very Short Introduction Oxford University Press, 2006 (ISBN 0192801635).
  30. Hunt, Shelby D. (2003). Controversy in marketing theory: for reason, realism, truth, and objectivity. M.E. Sharpe, 18. ISBN 978-0765609328. 
  31. 31,0 31,1 31,2 Bernd Roeck: Der Morgen der Welt. Geschichte der Renaissance. C. H. Beck, München 2017, ISBN 978-3-406-69876-7.
  32. (2007) The History of Cartography, Volume Three: Cartography in the European Renaissance. Chicago and London: University of Chicago Press. ISBN 978-0226907338. 
  33. 33,0 33,1 Open University, Looking at the Renaissance: Religious Context in the Renaissance (Retrieved 10 May 2007)
  34. Catholic Encyclopedia, Western Schism (Retrieved 10 May 2007)
  35. Catholic Encyclopedia, Alexander VI (Retrieved 10 May 2007)
  36. Zuffi, Stefano (2004). Il Quattrocento. Milan: Electa. ISBN 8837023154. 
  37. 37,0 37,1 (1999) I tempi dell'arte 2. Bompiani. ISBN 88-451-7212-0. 
  38. Alison Cole (1995). "Tradition locale et talents importés : Milan et Pavie sous Ludovico le More", La Renaissance dans les cours italiennes (in fr). Paris: Flammarion, 192. 
  39. Stefano Zuffi, Il Cinquecento, Electa, Milano 2005. ISBN 88-370-3468-7
  40. Denys Sutton, "Venetian Painting of the Golden Age." Apollo (Archive : 1925–2005) 110, no. 213 (Nov 01, 1979): 374.
  41. 41,0 41,1 Freedberg, Sydney J. Painting in Italy, 1500–1600, 3rd edn. 1993, Yale, (ISBN 0300055870)
  42. Gardner's: Art Through the Ages—International Edition, Brace Harcourt Jovanovich, 9th edition, 1991.
  43. 43,0 43,1 43,2 Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0

Ligamines interne

[modificar | modificar fonte]

Ligamines externe

[modificar | modificar fonte]
Wikimedia Commons ha files multimedia de: Renascentia
Nota
Nota