Delegation pro le Adoption de un Lingua Auxiliar International

Le Delegation pro le Adoption de un Lingua Auxiliar International (in francese Délégation pour l'Adoption d'une Langue Auxiliaire Internationale) esseva formate le 17 de januario 1901 per le mathematico francese Léopold Leau pro decider qual international lingua auxiliar deberea esser seligite pro uso international. Le decision del committee formate per le Delegation esseva adoptar esperanto ma con certe reformas. Le resultato deveniva un lingua distincte, appellate ido.

Le programma de iste Delegation contineva duo importante punctos:

1) Il es desirabile que un lingua international – malgrado que on non intende que illo debe reimplaciar le linguas natural in le vita interne de nationes – debe esser adaptate pro communication per scriber e per parlar inter personas de differente linguas materne.

2) Pro complir iste scopo, un tal lingua international debe complir le conditiones sequente:
- a) illo debe esser capabile servir le necessitates del scientia ultra necessitates del vita quotidian, commercio e communication general,
- b) illo debe esser capabile a esser apprendite facilemente per omne personas de mediocre education, a parte illes del nationes civilisate de Europa,
- c) illo non debe esser lingua vivente.

Usque 1906 le Delegation recipeva supporto de plus de 1.200 membros de academias e universitates e adherentia per plus de 300 societates. In maio 1907 le Delegation submitteva le thema al Association International de Academias in Vienna. Isto, per 12 votos contra 8 con 1 abstinente, se declarava non capabile a decider le problema de lingua auxiliar international. Per consequente le Delegation formava un committee de labor, e per 242 votos ex 253 le sequente membros esseva eligite:

Manuel Barrios, Schola de Medicina de Lima, Peru, presidente del Senato de Peru;
Baudouin de Courtenay, professor de linguistica al Universitate de St Peterburg;
E. Boirac, Universitate de Dijon, Francia;
Ch. Bouchard, membro del Academia de Scientias, professor al Schola de Medicina de Paris;
R. Eotvos, membro del Academia Hungare de Scientias;
W. Forster, presidente del Committee International super Pesos e Mesuras;
Col. George Harvey, redactor del North American Review;
Otto Jespersen, professor de philologia, Universitate de Copenhagen, membro del Academia Danese de Scientias;
S. Lambros, Universitate de Athenas;
C. Le Paige, director del Departimento de Scientia del Academia Royal de Belgica, administrator del Universitate de Liege;
Wilhelm Ostwald, membro del Academia Royal de Scientias de Saxonia, professor emerite del Universitate de Leipzig;
Hugo Schuchardt, membro del Academia Imperial de Scientias de Vienna, professor al Universitate de Graz.

Le Committee esseva complete per le adjunction de Gustav Rados, del Academia Hungare de Scientias; W. T. Stead, redactor del londonese Review of Reviews; Giuseppe Peano, professor del Universitate de Turin, membro del Academia de Scientias de Turin. Nam le seniores Bouchard, Harvey e Stead non poteva assister, illes esseva representate per seniores Rodet, Hugon e Dimnet; senior Boirac esseva representate a alcun sessiones per le propagator de pace G. Moch; le co-secretarios del Delegation, Louis Couturat e Léopold Leau deveniva membros del Committee.

In octobre 1907 le Committee se incontrava in le Collège de France. Finalmente illo attingeva le decision sequente: "Nulle proponite lingua pote esser adoptate in toto e sin modificationes. Le Committee decideva adoptar con principio esperanto, pro su perfection relative, e pro le multe usos diverse de illo, a condition que certe modificationes debe esser facite per le Commission Constante, secundo le lineas indicate per le "Conclusiones del Reporto" per le secretarios e per le projecto "Ido", si possibile in accordo con le Committee Lingual Esperantista." Le Committee Constante consisteva ex Ostwald, Couturat, Leau, de Beaufront, Jespersen e Baudouin de Courtenay.

Durante le sessiones le autores de multe systemas appareva in presentia del Commission Constante pro defender le principios de lor lingua, ma tosto le Committee declarava que un projecto a posteriori esseva a seliger. Le systemas le plus favorate esseva esperanto, idiom neutral, nov latin e universal. Un projecto anonyme Ido esseva submittite. Isto contineva multe reformas de esperanto proponite post 1894, ultra le principios de derivation proponite per Couturat; essentialmente illo esseva esperanto reformate.

Louis de Beaufront esseva seligite per Ludwik Lejzer Zamenhof, le creator de esperanto, pro representar esperanto, e controversia personal sequeva quando on comenciava saper que ille esseva le autor del projecto anonyme Ido.

Fonte

Henry Jacob, A Planned Auxiliary Language (1947) (in internet: [1] super interlanguages.net)