Louis Couturat

Louis Couturat
Sexo	mascule
Nascentia	1868-01-17 (9th arrondissement of Paris)
Decesso	1914-08-03 (Ris-Orangis)
Causa de decesso	traffic collision[*]
Loco de reposo	Q64172739[*]
Citatania	Francia
Educate in	École Normale Supérieure[*], Universitate de Paris[*]
Occupation	philosopho[*], mathematico, linguista, historian of mathematics[*], professor universitari[*], idista[*], esperantista
Lingua	esperanto, Ido, francese
Identificatores
ISNI	0000000081536886
VIAF	73914289
Commons	Louis Couturat

Louis Couturat (17 de januario 1868 in Paris, Francia – 3 de augusto 1914 in Ris-Orangis, Francia) esseva un philosopho, mathematico e idista francese. Su parentes, qui habitava Paris de tempore passabilemente longe, practicava ille existentia regulate continue de labor assidue, cuje spectaculo quotidian es pro infante le plus preciose del disciplinas. Ille restava le infante unic, un objecto del attention de su parentes, a que sempre ille esseva unite teneremente, justificante sin esser retardate lor sperantias, per le dotes de intelligentia precoce.

Tote le continuation de su apprendimento esseva marcate per successos continue. Ille obteneva in le gymnasio 34 premios, e per originalitate simultaneemente precoce e rar, que incantava su omne maestros, ille appareva equalmente dotate pro le cognoscentia del litteratura antique e le rationamentos del scientias theoric e applicate. Nostre gymnasio (diceva senior Louis Benaerts, su amico, que scribeva isto in francese) trovava in ille, pro le luctas del concurso general, le plus remarcabile ex le campiones. In le 1885, durante que ille esseva apprendente de philosophia, esseva pro ille ver triumpho: un premio honorari de philosophia, 1me premio de physica e chimia, 1me premio de historia natural, 1me mention honorabile de mathematica.

In ille epocha, su carriera futur jam sembla revelar se: in ille adolescente intellecto assi plen de lumine per exactitude e precision, le amor de preferentia pro philosophia unira se a remarcabile aptitude pro le scientias. Grecia super toto attraheva le; ille habeva durante su tote vita ver devotion pro le artistas e le poetas de Hellas antique, e necuno plus de ille esseva fervente adepto del culto al beltate: ille passava facile ab le leger del Méditations per Descartes al poemas per Homero.

Le gymnasio habeva exhaurite pro ille su omne recompensas: in le 1886 ille esseva laureato, del Association del ex-discipulos. Le concurso difficile pro le École Normale, al qual ille affrontava in 1887, dava a ille le secunde placia, immediatemente del prime prova. Ille passava in le schola tres annos fecunde e esseva sempre annotate remarcabilemente per su maestros, unanime pro laudar le precision de su intellecto penetrante e le luciditate de su parola, un adjutante sempre exacte de pensata forte e original.

Durante 1890 ille preparava se al grado de universitate (fr. agrégé). Ille refrescava se conforme a lectiones de diction e designo. Su designos son trovate in le 5te tomo del Histoire de l’art dans l’antiquité, tomo consacrate al civilisation persian. Ille esseva acceptate como prime in le grado de universitate philosophic, con le congratulationes del juratos. In iste tempore ille voleva perfectionar su education mathematic.

Ille passava in 1891 quarte anno in le schola e recipeva le premio Garnier assignate per le professores de philosophia e per le director.

In 1892, ille continuava su studios mathematic in le Facultate del scientias. Ille esseva acceptate pro le licentia mathematic, le 25 de julio 1892, como le prime de su serie.

A iste tempore ille potera haber accesso in tote securitate le philosophia del scientias. Ille non plus es estraniero apud le gruppo de scientistas. Ille pote penetrar con fer e confidentia in le studios que ille ama. Le studio continue de mathematica succedeva pro ille le lectura attentive de Lucretius e de Platon. Ille studiava Platon per dialogos, faciente pro su these latin studio vermente scientific del mythos de Platon. Simultaneemente, ille publicava un articulo importante super le Beltate plastic. Ille justifica in illo le esthetica del sculptores grec.

Su activitate intellectual esseva assi surprendente, que ille trovava ancora tempore pro cooperar in le nove Revue de métaphysique et de morale. Su these francese del altere parte es comenciate: ille voleva consacrar lo al studio del infinito mathematic. Le prime capitulos de ille grande obra coincideva con su 25te anno.

Ille alique reposa durante le estate de 1893 e postea reveni al labor de su duo theses jam multo avantiante. Le 12 de maio 1894 ille esseva nominate professor in le facultate de Toulouse. Ille vadeva ibi con grande placer, nam ille amava le sud, su celo ardente e plen de lumine, su passato toto penetrate per le anima grec. In le vacantias ille finiva su these francese e deponeva lo. Le studio del obras per Platon in iste tempore enthsiasmava le sempre plus multo. Ille consacrava se a illo ardente pro su these latin; ille prendeva ille obras como temo de su curso apud le Facultate.

Durante april 1896, ille sposava un cosina que esseva trans ille le companion devote meritate per su natura exceptional, e le 12 de junio, ille susteneva su theses in Sorbonne. Le these latin e le these francese obteneva complete successo con mention multo honorate. Su belle obra super le Infini mathématique, es ancora a iste tempore le melior guida pro homines volente studiar le philosophia mathematic, e ille obra immediatemente poneva le sur le prime rango in studios de tal sorta. Le grande successo de su these rendeva possibilitate a ille obtener commeato pro continuar su studios scientific in Paris. Ille trovava dunque in 1897 ille libertate complete de recercas e labor, le quales ille appreciava assi. In ille vice ille consacrava se al studios physic.

Simultaneemente ille redigeva pro Revue de métaphysique nove serie de articulos: Le spatio e le tempore e le Essayo critic super le hypothese del atomos. Ma le chef eminente que dirigeva in iste tempore le education superior francese e habeva fundate su universitates regional troppo appreciava in Couturat, diceva senior Benaerts, le potentia e le originalitate del spirito, pro abandonar le pensata a vider nostre camerada reprender su rolo de professor. Iste non poteva resister desiro de senior Liard, e le 27 de octobre, ille recipeva nomination al universitate de Caen ubi ille passava duo annos. Su curso de 1897-98 esseva consacrate al philosophia del scientias mathematic, al relationes inter le diverse scientias mathematic e inter le ideas fundamental super numero, ordine e magnitude. In 1898-99, ille studiava le systemas diverse de logica de algorithmo, e le relationes inter mathematica e logica. Le ideas dirigente de ille duo cursos, assi original per lor meraviliose claritate, son trovate in plure articulos de Revue de métaphysique, publicate circa le mesme epocha.

Nove commeato, durante octobre 1899, rendeva possibilitate a ille revenir in Paris e comenciar ibi un nove serie de recercas. Durante le studios precedente ille habeva essite ducite occupar se super Leibniz. Post comparar le textos concernante le conceptiones logic del autor de Monadologia, que esseva dispersate in diverse editiones fragmentari, ille esseva ducite al conviction, que le metaphysica de Leibniz jace solmente sur le principios de su logica e depende de illo integremente. Ma ille voleva le confirmation de ille discoperta per recercas in le componentes non publicate de Leibniz, que esseva conservate in le bibliotheca royal de Hannover. Le recercas de senior Couturat in ille bibliotheca, durante 1900 e 1901, esseva particularmente fructose e rendeva possibilitate a ille producer duo libros plus valorose. Primemente grande obra, La logique de Leibniz ("Le logica de Leibniz") que, secundo le opinion de philosopho eminente, "possede precision incomparabile e tamben ricchessa documentari incomparabile" (1901), e postea tomo de Inédits leibniziens in 682 paginas, que contine plus de duo centos de nove pecias, sur le ensemble de que esseva fundate su theoria super le logica de Leibniz (1903).

In serie de articulos del Revue de métaphysique (1904) ille faceva cognoscite per le francese publico le Principes des mathématiques scribite per senior Bertrand Russel, un obra publicate in Cambridge. Ille plus amplificava los e postea publicava los in tomo (1905). Como ille ipse diceva in le introduction, in comenciante su libro esseva solmente recension del obra per senior Russel, ma pauc a pauc ille habeva ducite a in su exposition le plus multe obras del gente de iste tempore super le mesme questiones. Iste definition modeste del objecto del libro sufficeva pro divinar su interesse per illes omne que cognosceva le erudition e le profunditate del pensata de senior Couturat. Per ille, le obra per senior Russel deveniva rapidemente familiar inter le "mathematicos" philosophic.

Le notorietate de nostre persona con le mesme idea faceva senior Henri Bergson, professor de philosophia in Collège de France, seliger le como assistente durante le anno 1905 e 1906. Ille tracta ibi le historia del Logistica (?). Su curso esseva multo appreciate per le parve numero del personas capabile pro judicar labores de iste sorta. Le lection aperte super le logica e le philosophia de intertanto esseva publicate in Revue de métaphysique de maio 1906.

"Ma, senior Benaerts continue, in ille grande spirito, naturalmente deductive in le plus alte grado, toto incatena, e le studio continue de Leibniz pulsara le a altere via, a nove labores que desde iste tempore absorbera su tote activitate. Inter le grande sperantias que habeva concipite Leibniz, esseva trovate iste de lingua universal logicamente construite. Ille idea sembla plus attractive a Couturat e faceva le immediatemente adherar al ideas exponite per un ex nostre cameradas, mathematico, Léopold Leau, in su brochure: Une langue universelle est-elle possible? Appel aux hommes de science et aux commerçants (1900). Le Delegation esseva organisate pro le adoption de lingua auxiliar international, le 17 de januario (1901). Ma le selection del lingua necessitava preliminarmente studio profunde del multe systemas o projectos de linguas artificial international. Iste difficile exploration Couturat non hesitava interprender con le cooperation preciose de senior Leau. Illo resultava per le publication vermente plen de maestria del Histoire de la Langue Universelle, in 1903, que esseva complite, in 1907, per supplemento: Les nouvelles langues internationales.

Post haber essite le historico de ille omne systemas linguistic, Couturat, con su ardor customari, consacrava se a realisar le idea de Leibniz. Per le effecto, in grande parte, de su labor infatigabile e de su propagation persistente, le delegation, al prime de octobre 1907 contineva representantes de 310 societates de omne pais. Plus illo habeva recipite 1250 signaturas approbante de membros de Academias e Universitates. Desde le 15 usque le 24 de octobre committee, eligite per le delegation, assemblava se in Paris e habeva 18 conferentias. Illo contineva 12 scientistas ex diverse paises e cognoscite como particularmente competente. Seniores Couturat e Leau, in reporto de 210 paginas al committee, habeva exposite le propositiones, memorandumes, criticas de tote typos e le desiros, que illos habeva recipite durante septe annos, pro submitter los al committee. In su session del 22 de octobre, le Committee addeva a ipse le duo secretarios Couturat e Leau.

Le autores del projectos principal de lingua international habeva essite invitate venir in le presentia del committee pro explicar e defender su obra e conceptiones, sia per su ipse, sia per representantes. Doctor Zamenhof, autor de esperanto commissionava senior Louis de Beaufront pro representar le. Illos que non poteva satisfacer iste invitation expediva litteras o memorandumes que esseva legite al Committee. Iste mesmo recipeva durante su session memorandumes per autores que habeva cognoscite su session per le jornales. E si on prestara attention, que le Delegation jam habeva recipite memorandumes veniente ab Virginia e ab Nove Zelanda, on admittera, que le inquesta, usate como base pro le labores del Committee, esseva como complete e como extendite que possibilemente.

Ultra illo in Compte Rendu des travaux du Comité publicate ancora in 1907, Couturat e Leau mentionava le linguas o propositiones que le Committee super toto discutava e illes resumeva su opinion super omne ex illos.

Le sessiones eveniva omne die in le matino e in le vespere: le labor fornite esseva intense. Comprehensibilemente esperanto, sia in le forma ancian, sia in le nove, composite pro eventual utilisation e sub le pseudonymo "Ido", deveniva le centro principal del studios. Omne membros del Committee cognosceva esperanto e plure (a saper rector E. Boirac, presidente del Committee de Lingua (Esperantista), capitano Gaston Moch, assistente de iste, doctor P. Rodet) esseva notoriemente esperantista. Mesmo ille circumstantia faceva dicer per rivales, que le Delegation e le session de su committee esseva solmente comedia esperantista. E totevia le decision final esseva le sequente: "Le Committee decideva, que nulle ex le linguas examinate pote esser adoptate "in grosso" e sin modificationes. Illo decideva adoptar con principio esperanto, pro su relative perfection e pro le multe e diverse applicationes jam recipite per illo, sub condition de alcun modificationes realisate in le futuro per le Commission Constante secundo le direction determinate per le conclusiones del Reporto del Secretarios e per le projecto per Ido, effortiante se pro accomodar se con le Committee Esperantista de Lingua. Finalmente, illo decideva adder Senior de Beaufront al Commission Constante, pro su competentia special."

Excepte le secretarios nulle membro del committee sapeva que esseva ido. Ultra illo, como scribeva professor Otto Jespersen in su "historia de nostre lingua", le resultato final non poterea haber devenite altere, mesmo si doctor Zamenhof haberea essite personalmente in le presentia del committee, e tamben: nihil in nostre conversationes pote timer le publicitate; illos esseva discussiones seriose e objective, per homines que habeva nulle altere scopo que attinger le veritate.

Ma le accordo mutual sperite non eveniva: influentiate deplorabilemente, doctor Zamenhof substitueva se al Committee Esperantista de Lingua e per littera circular Al chiuj Esperantistoj, ille de facto rumpeva le negotiationes comenciante con le Committee de Lingua. Ille declarava ignorar le Delegation! Le veritate es que seniores Zamenhof e Boirac preacceptava le arbitro del Committee del Delegation, per le facto ipse, que Senior Boirac consentiva esser membro de iste committee, con le consentimento de doctor Zamenhof, que habeva scribite a Couturat (4 de decembre 1906): "Le meliorationes potera esser multo plus libere e per consequente plus bon, si illos essera proposite per committee autoritative stante extra le mundo esperantista."(Progreso VI, 563.) Ma, deplorabilemente, le memoria de Zamenhof esseva inconstante e esseva confuse inter su succedente parolas o promissas: "Le sol cosa le qual io desira es, que le mundo debe haber un lingua international. Le question, qual essera le forma de ille lingua, es pro me non essential, si solmente le lingua essera neutral, usabile e capabile in vita... Io acceptara con grandissime placer toto que le Committee decide, mesmo si io deberea confliger con le tote esperantistas"(Progreso VI, nota 4, pag. 560). Ille mesmo oblidava, que ille nunquam consentiva dar a me (sia per parlar in Cambridge, sia per scriber ante le session del committee de delegation) altere instruction que iste: "non ligar le", quando io esseva pro representar le, pro su prece insistente, in le presentia del supra nominate committee. On faceva ille dicer le opposito; isto es… falsitate. Ligar le! ma como io poterea haber ager lo, pro que io esseva ni plenipotentiario, ni mesmo mandate, ma solmente simple advocato. Al minus, in iste rolo, io poteva averter vergonia de esperanto: esser repulsate toto simplemente como non possedente le qualitates necessari a lingua auxiliar. "Necuno haberea disputate, diceva Senior Jespersen, nostre derecto adoptar Neutral con le reservation super multe cambiamentos que in parte plus approximarea iste lingua a esperanto; … e le resultante final haberea essite exactemente mesme que le lingua existente a iste tempore." Forsan isto haberea evenite, ma certemente espo haberea recipite colpo a in gena avergoniante ab le resultato. E io voleva evitar isto. De su parte senior Couturat multo vermente scribeva: "le accordo mutual esseva possibile e mesmo facile, si senior Boirac non jocarea duple rolo, le un in le Committee, le altere foras, avante le publico e le esperantistas. Certo nos non oblidava que Senior Boirac entrava le Committee como homine private, non como presidente del Committee de Lingua o como representante official de omne esperantistas. Ma nos non poteva suspectar, que iste dupletto de rolo poterea celar dupletto de opinion in le mesme persona, e que Senior Boirac "presidente del Committee de Lingua" dementarea tote le parolas e votos de senior Boirac "homine private"(Progreso VI, 562.). Totevia on pote judicar e le conducto de Zamenhof e le conducto de senior Boirac es certe, que illes multo favorava le parolas, actos, in un parola immentionabile campania de altere chefes esperantista que, scribeva Prof. Jespersen, dava se pena occiderido, primemente per conspiration de silentio, postea per non ver allegationes.

Malgrado toto seniores Couturat e Leau al nomine del Commission Constante, provava ultime passo a doctor Zamenhof (23 de martio 1908) per respectuose littera, in le qual illes diceva in Esperanto: …

Ma nos non pote oblidar, que ille nomine (Esperanto) es solmente, secundo le origine, vostre pseudonymo personal; e ben que vos declarava solemnemente e plure vices, que vos "renuncia" pro sempre omne derecto super le lingua, le qual vos fundava, nos non vole usar ille nomine sin vostre consentimento. Nos dunque questiona vos, si vos trova alcun prova de detrimento in isto, que le lingua del Delegation portara le nomine Esperanto simplificate. Il sembla a nos, que tal nomine monstra ben, simultaneemente, le origine del lingua, e su differentia relativemente le Esperanto del Fundamento, e per consequente concilia le gratitude, le qual nos debe a vos, con le sinceritate; le qual nos debe al publico. Ma si vos judica alteremente, le lingua haberea nulle altere nomine que "Lingua international." Comprehensibilemente, le question concerna solmente su nomine official e commercial, al qual porta le manuales e vocabularios; e le publico essera sempre libere dar a illo le nomine, que placera a illo, nam ibi, como in altere loco, solmente le practica e le uso decidera.

Esse ben disposite, senior, acceptar le expression de nostre alte e respectuose consideration.

In le nomine del Commission Constante

Le secretarios

L. Couturat L. Leau

A ille littera doctor Zamenhof respondeva, le 29.3.08: "Respondente a vostre littera de 2 3/III, io preca vos, que vos non usa pro vostre lingua le nomine esperanto. Vos pote facer public mi responsa presente." Senior Couturat assi commentava iste responsa: "Nos non sape, como doctor Zamenhof concilia ille responsa con le solemne declaration in Boulogne: "Esperanto es le proprietate de necuno, ni in relation material, ni in relation moral." Ma isto es su affaire, non le nostre. In omne caso, nos debe dicer, que alcun esperantistas principal (le mesmes, que accusava Ido super plagio, pro que ille non appellava esperanto in su non publicate libro), non celava su intention, facer a nos processo, si nos usarea le nomine Esperanto, sub le pretexto, que isto facerea mal a lor derectos commercial; e super toto pro isto nos demandava de doctor Zamenhof ipse le solution de ille question legal e commercial" (Progreso de maio 1908).

Post le responsa de Zamenhof restava al Commission Constante solmente le carga realisar le modificationes alludite in le decision le qual io citava completemente in le precedente paginas. In ille labor Couturat participava per le redaction e edition de tres medie duo dictionarios pro idistas anglese, francese o german, per le componer de duo grande dictionarios pro idistas francese o german. Le duo ultime esseva publicate post su modo, ma per su capitales. In ille omne obras ille forniva al minus le medietate del labor.

Ille reredigeva e traduceva a ido un obra linguistic que, secundo le judicamento de un philosopho eminente, senior André Lalande, "quasi marca data": Étude sur la Dérivation dans la Langue internationale. In ille secunde edition (1910). ille adoptava, como completion, le suffixo -al (le plus international e abundante ex omnes) como esseva agite in "Grammaire Complète". Le studio habeva apparite primemente in brochure (plure menses ante le congresso esperantista in Cambridge) ma non ponite in le commercio. Illo personalmente esseva expedite per le autor solmente al esperantistas principal e al membros del Committee del Delegation, "pro evitar que le critica debe influentiar disfavorabilemente e erroneemente qualcunque profanes", es dicite in le prefacio del secunde edition. Il ha como senior C. Aymonier estimava primemente le obra, in littera (27 de septembre 1907): "Io multo sincermente regratia vos pro pensar a expedir a me vostre brochure … Io legeva lo per un vice. Illo es conto periculose de falta, critica impietose ma necessari. Il es certe, que le principios de derivation non es bastante establite, que Zamenhoff (assi!) "oblidava" alcun numero de cosas multo utile, que le plus habile es frequentemente multo impedite in trovar le vocabulo exacte — e que le minus habile, habente le derecto jocular per le suffixos, le lingua es embarassate per terminos erronee, per usos duple o triple e.c. Vos diceva toto; mesmo on habe timor, quando on considera que periculose bloco forma ille omne parve irregularitates, patientemente colligite de die in die! E illo plus mal es, que in van on effortia se morder iste bloco. Io habeva prendite pastello, comenciante le leger de vostre libro, preste pro discuter e certe trovar alcun punctos discutibile. Io debe confessar que io scribeva sur le margine, quasi in omne pagina, bon, multo bon…". "On jectava granos de arena al oculos, dicente que 16 regulas suffice. Si, 16 regulas pro homines exercitate super le linguistica, e mesmo isto non es certe! Pro illo Z., constituente le inumerabile irregularitates del esperantistas, non cessa dicer de nove: "Lege continuemente le Chrestomathia". Bon grammatica haberea essite preferibile. Non componiente lo, ille debe a iste tempore responder super questiones elementari, que deberea esser previdite, solvite immediatemente desde le principio... Io reveni a vostre derivation. Quante observationes exacte, delicate, preciose io trovava in illo! … Io confessa que io es surprendite per le plure casos le quales vos regularisava …"

Immediatemente in 1908 habeva essite fundate per le Commission Constante le revista mensual Progreso, toto redigite in ido; senior Couturat esseva su secretario e portava quasi sol su peso. "On facilemente imagina le labor continue de publication de iste specie, con lingua a fixar, discussiones incessante pro nutrir, enorme correspondentia pro reciper e que frequentemente demandava responsas longe. Ille sufficeva al carga. Le revista appareva regularmente usque su morte. Illo forma sex tomos e medie, omne de septe o octo centos de paginas. Illo es non solmente repertorio ric del tote movimento de intertanto verso lingua auxiliar, e contine multe analyses qualcunque, ma tamben collection de studios linguistic, inter quales alcunes son preciose: per exemplo le curso super grammatica general, inseniate durante 1910-1911, in Collège de France, per senior A. Meillet, e que usque a iste tempore esseva publicate solmente in ille forma.

Le reforma justificate (tamben in le francese), Prime libro de lectura e Secunde libro de lectura esseva addite a su labor constante. Ille componeva le prime pro explicar e justificar le modificationes facite in esperanto primitive, e ille revideva, corrigeva le pecias que forma le duo alteres. Con C. S. Pearson ille traduceva "Enchiridion a Manual de Epicteto" e in revistas o jornales diverse ille scribeva super le lingua auxiliar e ido multo multe articulos propagante e responsas a attacos o falsitates esperantista. Con le professores Otto Jespersen, R. Lorenz, Wilhelm Ostwald e L. von Pfandler ille creava le obra "Le lingua international e le scientia" publicate in le linguas anglese, francese e german al qual Couturat multo cooperava. Io non debe oblidar su Lexico Mathematic International que pote esser utilisate mesmo a homines non cognoscente le lingua e in que ille monstrava un plus vice le remarcabile claritate e esser logic de su spirito. Quando on considera isto omne, on questiona se como ille poteva jocar assi zelosemente in le Academia Idista, create in 1909, le rolo de secretario, le qual haberea sufficiente pro absorber quasi su tote tempore.

Durante ille periodo de vita intellectual assi intense, durante annos de lucta facente suffrer e de polemicas irritante, que ille supportava con energia infatigabile, ille restava sempre mesme, isto es sincer e sin alcun vanitositate. In van io cercarea in le multe litteras, que ille scribeva a me durante le sex annos de nostre cooperation continue, termino de vanitositate. Ille grande artisano, ille homine erudite, ille humano admirabilemente dotate non cognosceva le vanitate. Ille grande calumniate constantemente oblidava se pro vider solmente le obra pro facer e le victoria del idea al qual ille consacrava e sacrificava se tote. E si su pluma, non sin causa, esseva de tempore in tempore sever e flagellante, tal illo deveniva non pro ille ma pro le idea. "Io habeva, scribeva senior Delbos, pro un intelligentia e su character consideration que attingeva le admiration" e senior Lalande addeva: "Le grande publico non suspectara le magnitude del perdita le qual suffreva per su morte le philosophia francese, ma illes que occupa se super logica, super philosophia mathematic e super philosophia linguistic sape, que ille occupava super illos in Francia le prime rango."

Multo ben moralmente, sub aspecto alique non expansive, ille multo inquietava se super illos, que ille amava. Dunque, simultaneemente con le mobilisation general in Francia, al principio de augusto 1914, ille esseva inquietate super cosinos habitante Paris. Le cosino, attingite per su obligationes de soldato esseva lassante su sposa. Per consequente senior Couturat vadeva in automobile, de Bois-le-Roi a in Paris pro cercar iste; Seniora Couturat accompaniava le. Le 3 de augusto, illos esseva retornante a Bois-le-Roi con su cosina; illos esseva sur le via de Melun in Ris-Orangis, quando le legier automobile le qual ille duceva ipse esseva choccate per un grosse automobile ducite a plen rapiditate per soldatos. Per le choc le cosina esseva lanceate ex le vehiculo, seniora Couturat, recipeva vulneres e contusiones; senior Couturat habeva le pectore fracassate e superviveva solmente durante alcun momentos post ille choc horribile. Assi moriva subitemente, e in terribile circumstantias, homine tal superior, a que assi debe le idea de lingua adjutante e ido particularmente.

Le melior maniera per le qual nos, idistas, pote provar a ille nostre gratitude es meditar e tener in mente plus ben le sequente pensatas que inspirava su conducto e debe guidar le nostre relativemente le lingua auxiliar:

"Nos declara in alte voce isto: le lingua international del futuro non pote esser un objecto o un fructo de negotiationes politic o de reciproc concederes" (Progreso V. 460). "Si cata uno reserva a se le derecto non acceptar le decisiones del Academia como proximemente que illos non place a ille, es toto inutile eliger Academia e facer lo laborante. Le unitate del lingua pote esser sustenite solmente si le decisiones del Academia son acceptate benevolemente per illes, que "haberea preferite altere solutiones" ultra illo toto divergente e opponite" (Progreso VII. 310).

"Esque nos vole de nove immediatemente exequer nostre labor troppo hastivemente, remitter toto in question e esser coperite in chaos? Si assi, iste significara simplemente le dissolution e le morte de nostre lingua, nam necuno plus volera practicar lo, inseniar e propagar lo. Que motivos on allega? nostre declarationes e devisas? Illos valeva super toto in le principio, in le tempore in que nos establiva e formava nostre lingua, pro definir nostre methodo opponite al dogmatismo del esperantistas, ma illos non significa que nos debe sin interruption rediscuter omne punctos e quasi refacer nostre lingua." "Io jam diceva, esque le discussion scientific non es discussion infinite… On time resimilar le esperantistas; on deberea plus justemente timer fornir a illos bon argumentos. Le sol bon argumento, le qual illos habe contra ido, es le fixitate (al minus official e semblante) del lingua, opposite al "variationconstante" de ido. Quando nos haberea lingua vermente stabile, illos perdera su ultime motivo de resistentia, e illos son battite (le chefes al minus; durante esque le truppas venira a nos). Jam diceva isto multo fortemente e multo propriemente Peus in le articulo excellente: Libere discussion ma tamben sever disciplina...

"On non allega, que nos pote discuter novitates e durar le ancian formas. Isto es practicamente impossibile: le experientia monstrava, que quando alcun forma es proponite, immediatemente alcun personas con le mesme idea hasta usar lo sin attender le decision ni mesmo le discussion, que forsan monstrara su inopportunitate … Finalmente nos debe considerar, que nos es solmente parve numero, que non contine omne competentias; quando nostre numero es multo plus grande, in iste tempore nos haberea nove e plus multe competentes, e nos potera rediscuter alcun punctos. Ma, pro recrutar ille nove adherentias necessari, nos debe facer propagation, que demanda stabilitate. E nos recrutara plus multe adherentias, mesmo in le mundo scientific, per le stabilitate que per discussion infinite."

Ille committees son quasi le ultime, que ille dava al gruppo de idistas. Illos vermente (con altere considerationes) formava le prime appendice del circular 39me, inviate le 17 de junio 1914 al membros del Academia.

Malgrado le effortios de alcun esperantistas, le historia videra Louis Couturat tal como ille esseva: le spirito plen de lumine, portante claritate in le plus complexe questiones, le character recte e firme, le campion energic del scientia e del veritate.

Fontes

Le fonte principal. Beaufront, Louis de: Doktoro Louis Couturat (1868-1914). Paris 1914: Imp. Chaix. 11p. (Con grande tamben scientific bibliographia); Frankfurt/Main 1923: Universitätsdruckerei Werner und Winter. 16 p.

Altere articulos, essayos e monographias super Couturat:

• Louis Couturat 1868-1914. Coulommiers: Paul Brodard 1915. 69 p.
• Claro C. Dassen: Vida y obra de Luis Couturat In: Anales de la Academia Nacional. Buenos Aires 4. 1939, p. 73-204.
• L’Œuvre de Louis Couturat (1868-1914) ... de Leibniz à Russell, Paris: Presses de l'École Normale Supérieure 1983. 130 p. ISBN 2-7288-0091-X
• Anne-Françoise Schmid, La correspondance inédite de Bertrand Russel et Louis Couturat In: Dialectica. Vol. 37. 1983, p. 75-109.
• Bertrand Russell, Correspondance sur la philosophie, la logique et la politique avec Louis Couturat (1897–1913). Édition et commentaire par Anne-Françoise Schmid. Transcription et notes sur le langue internationale par Tazio Carlevaro, Éditions Kimé, Paris, 2001. 2 vol. (734 p.). ISBN 2-84174-258-X