Agnosticismo
| Agnosticismo |
|---|
| instantia de: point of view[*], doxastic attitude[*], uncertainty[*], religious identity[*] |
| subclasse de: credentia |
|
|
| Commons: Agnosticism |
Le terminos agnosticismo[1] e agnostic esseva cuneate per Thomas Henry Huxley in 1869 pro describer le vision philosophic e theologic que le veritate del existentia o inexistentia de Deo, immortalitate, e cosas affin es inherentemente incognoscibile. Personas pote haber cognoscentia scientific o real del phenomenos, mais quando uno tracta de lo que jace detra le phenomenos, il non pote haber evidentia que autorisa qualcunque persona a negar o affirmar qualcunque cosa.
Le agnosticismo es le position de creder que le cognoscentia del existentia o non existentia de Deo es impossibile. Illo es alicun vices comprendite como un medie termino inter theismo e atheismo. Comprendite in iste modo, agnosticismo es scepticismo super tote le cosas theologic. Le agnostico affirma que le human cognoscentia es limitate al mundo natural, que le mente es incapabile de cognoscer circa del supernatural. Comprendite in iste modo, un agnostico pote etiam esser un theista o un atheista. Le prime es appelate un "fideista", i.e. qui crede in Deo purmente on fide. Le secunde es de tempore a tempore accusate per theistas de haber fide in le non-existentia de Deo, sed le accusation es absurd e le expression simplemente non incontra rationes.
Origine del termino
[modificar | modificar fonte]Le parola agnostic veni del greco a- ("non") e gnosis ("cognoscentia"). Inter le plus famose agnosticos (in le senso original) esseva Huxley, Charles Darwin, e Bertrand Russell. Le obra Proque io non es un christiano de Russell es considerate un texto classic super le agnosticismo. Considerante le obras de David Hume, specialmente Dialogos a proposito del religion natural, uno argueva que ille esseva un agnostico, totevia isto remane subjecte a debatto.
Uno non debe confunder agnosticismo con un vision specificamente opposite al doctrina del gnose e del Gnosticismo — istes es conceptos religiose que non ha relation directe con le agnosticismo.
Usos moderne
[modificar | modificar fonte]Le majoritate del usos moderne focalisa le question del existentia de Deo plus tosto que un ample gamma de questiones metaphysic. Le termino pote esser applicate al simple incapacitate de affirmar que Deo existe o non (i.e., non prender un position). In iste senso, le positivistas logic del seculo 20, tales como Rudolph Carnap e A. J. Ayer, qui videva que qualcunque discussion super Deo e necessarimente considerationes super si uno pote saper que Deo existe es simplemente nonsenso, esserea computate como agnosticos. Le tradition de libere pensamento del atheismo denomina le "agnosticismo", usate in iste senso, atheismo negative.
Le termino ha multe usos, totevia, le majoritate in disaccordo fundamental con le alteres. Un alternativa primo suggerite per Huxley dice: "In questiones de intellecto, seque tu ration usque a ubi illo te portara, sin tener in conto qualcunque altere consideration. E negativemente: In questiones de intellecto, non finge que le conclusiones que non es demonstrate o demonstrabile es certe" (Huxley, Agnosticismo, 1889). A. W. Momerie notava que isto es nihil plus que un definition de honestitate. Le definition usual de Huxley vadeva ultra le mer honestitate, totevia, e ille insisteva que iste questiones metaphysic esseva fundamentalmente incognoscibile.
Alcun positiones intra le agnosticismo
[modificar | modificar fonte]- agnosticismo empiric (etiam cognoscite como "agnosticismo aperte", "agnosticismo debile", "agnosticismo blande") — le vision que le question del existentia de deos es cognoscibile mais le individuo non ha vidite evidentia sufficiente o il ha evidentia de mesme peso in ambe lateres del question del existentia de Deo o deos.
- agnosticismo claudite (etiam cognoscite como "agnosticismo stricte", "agnosticismo forte") — le vision que le question del existentia de Deo o deos es incognoscibile per natura o que le esseres human es mal equipate pro estimar le evidentia.
- ignosticismo (etiam cognoscite como "apatheismo") — le vision que le question del existentia de Deo o deos es irrelevante proque illo non ha consequentias verificabile.
- agnosticismo modellar — le vision que le questiones philosophic e metaphysic non es definitivemente verificabile, mais que un modello de assumption malleabile deberea esser construite super le pensamento rational. Nota que iste ramo del agnosticismo differe del alteres in le facto que illo non focalisa le question del existentia de Deo.
Origines del agnosticismo
[modificar | modificar fonte]Le opiniones agnostic es tanto vetule como le scepticismo philosophic. Mais le terminos "agnostic" e "agnosticismo" esseva applicate per Huxley pro summarisar su pensatas del disveloppamentos del metaphysic de ille tempore super le "inconditionate" (Hamilton) e le "incognoscibile" (Herbert Spencer). Es importante, per consequente, discoperir le proprie opiniones de Huxley super le question. Ben que Huxley comenciava a usar le termino "agnostic" in 1869, su opiniones habeva prendite forma alcun tempore ante ille data. In un littera a Charles Kingsley (23 de septembre 1860) ille discuteva su opiniones extensivemente:
- "Io ni affirma ni nega le immortalitate del homine. Io non vide ration pro creder in illo, mais, del altere latere, io non ha un medio de refutar lo. Io non ha objectiones a priori al doctrina. Necun homine qui debe occupar se cata die e cata hora del natura pote preoccupar se de difficultates a priori. Da me evidentia que me justificarea creder a alco diverse, e io lo credera. Proque non? Illo non ha le medietate del meravilia del conservation del fortia o del indestructibilitate del materia"..
- "Es inutile conversar con me super analogias e probabilitates. Io sape lo que io vole dicer quando io dice que io crede al lege del quadratos inverse, e io non appoiara mi vita e mi sperantias super convictiones plus debile"..
- "Que mi personalitate es le cosa plus certe que io cognosce, pote esser ver. Mais le tentativa de conciper su essentia me duce a mer subtilitates verbal. Io ha {champed up all that chaff} super le ego e le non-ego, noumenos e phenomenos, e tote le resto, multo frequentemente pro non saper que in tentar mesmo pensar super iste questiones, le intellecto human se debatte immediatemente de su profunditate."..
E de nove, al mesme correspondente, in 6 de maio 1863:
- "Io nunquam ha habite le minime sympathia verso le rationes a priori contra le orthodoxia, e io ha per natura e disposition le maxime antipathia possibile verso tote le grege de atheos e infideles. Nonobstante io sape que io es, de mal grado, exactemente lo que le christianos denominarea, e, conforme a lo que io pote vider, ha justificationes pro denominar, atheo e infidel. Io non pote vider un umbra o tracia de evidentia que le grande incognito subjacente al phenomeno del universo sta verso nos in le relation de un Patre qui nos ama e tene a nos como le Christianismo assere. Alora, quanto al altere grande dogmas christian, immortalitate del anima e stato futur de recompensas e punitiones, que objection possibile pote io — qui es compellite necessarimente a creder al immortalitate de illo que nos denomina Materia e Fortia, e in un multo inconfundibile stato presente de recompensas e punitiones pro nostre actos — haber contra iste doctrinas? Da me un scintilla de evidentia, e io es disposite a acceptar los."
Super le origine del nomine "agnostic" pro describer iste attitude, Huxley dava (Coll. Ess. v. pp. 237–239) le sequente reporto:
- "Alora io meditava, e inventava lo que io concipeva esser le titulo appropriate de 'agnostic'. Illo veniva a mi capite como suggestivemente antithetic al 'gnostico' del historia ecclesiastic, qui professava saper tanto super le cosas mesme del quales io esseva ignorante. Pro mi grande satisfaction le termino prendeva."
Uno crede que le agnosticismo de Huxley sia un consequentia natural del conditiones intellectual e philosophic del decade de 1860, quando le intolerantia cleric tentava supprimer le discopertas scientific que appareva pro confliger con un lectura litteral del libro Genesis e altere doctrinas christian stabilite. Uno non debe, totevia, confunder le agnosticismo con deismo, pantheismo o altere formas positive scientific de theismo.
Pro crear le termino "agnostic", Huxley tomava le suggestion de David Hume e Immanuel Kant. Huxley diceva que ille inventava le termo pro describer lo que ille considerava haber tornate le unic inter su collegas pensatores:
"Illes esseva bastante certe de que illes habeva acquirite alicun "gnosis" - habeva plus o minus solvite con successo le problema del existentia; intertanto io esseva bastante certe de que io non lo habeva solvite, e habeva un belle e forte conviction de que le problema esseva insolubile."
Le parola "agnostic" veni al mente, ille dice, proque le termo esseva "suggestivemente antithetic al termo 'gnostic' del historia del religion, que professava cognoscer tanto plus del exacte cosas del que io esseva ignorante..." Huxley pareva haber intentionate que le termo significava que metaphysica es, plus o minus, equivocate. In summa, ille pare haber concordate con le conclusion de Hume al final de Un Investigation Concernente Human Comprehension:
"Quando nos curre al bibliothecas, persuadite de iste principios, que procedimento debe nos adoptar? Se nos toma in nostre manos qualcunque volume; de divinitate o schola metaphysic; per instance, deixa nos preguntar: Esque illo contine qualcunque rationamento abstracte concernente quantitates o numeros? Non. Esque illo contine qualcunque rationamento experimental concernente materia de facto e existentia? Non. Committe lo al foco: proque illo no pote continer ulle, sed sophismas e illusiones."
Le obra de Kant, Critica del Rationamento Pur resolvite alicun del principal subjectos epistemologic levantate per Hume, sed ab le expensas de rejectar le possibilitate de cognoscer qualcunque cosa alem {?} de apparentias de phenomenos. Nos non pote cognoscer Deo, sed le idea de Deo es un necessitate practic, accordante con Kant.