Jakintza Baitha

Jakintza Baitha ('Casa del cognoscentia' in basco) es un association cultural academic del Pais Basc. Su objectivo es approximar le hereditate cultural greco al Pais Basc, considerante que le cultura europee se basa fundamentalmente in le forma de pensamento formate per le ancian grecos. Illo esseva fundate per Federico Krutwig Sagredo, pedagog vasco, insimul con alicunos assistantes del committee litterari del departamento de Jagon del Pais Basco.

Historia

Initios e structuration

Le committee de litteratura basc se formava in 1979 e Krutwig esseva nominate chef del Commission de litteratura classic del Academia Basc. Ilic, le prime cosa que on apprendeva con Krutwig esseva remover prejuicios politic e religiose, a travese de questiones philosophic. Junto con isto, on studiava e investigava le classicos basc, particularmente Leizarraga e Axular[1]. Simulatemente, on studiava etiam le greco classic. Le proprio Krutwig scribeva un methodo pro apprender le greco in euskera. Con le tempore, le departamento de litteratura classic evolviva a un function semper plus autonome e finalmente separava formalmente del academia. A partir de 1985, ille continuava a functionar como Jakintza Baitha-Kalia Tês Gnôseôs[2].

Illo se constituiva in 1985 como le association Jakintza Baitha in Zarautz[3]. Le membros initial esseva membros del comité litterari del academia. Le proprio Federico Krutwig, le maestro philologo Josu Lavin, le scriptor Manuel Ertzilla, le professor Juan Luis Goikoetxea, le linguista Michael Morris e le linguista Alfonso Irigoien esseva membros initial. Posteriormente, le doctor Anton Artiñano, le scriptor Jon Gotzon Etxeberria e le professor Erramun Gerrikagoitia se incorporateva al nove association.

Le idea esseva que le ideas cultural que poteva esser create in iste association postea poteva esser propagate in le mundo academic e in le medios de communication, e de isto modo arrivar a tote le populo.

Le association se formava pro operar in duo areas. Le prime esseva specific, in le territorio ubi il ha elementos cultural basc; e le secunde esseva general, in le territorios ubi il ha elementos grec[2].

Il habeva membros academic in le association, classificate in differente niveles. Conjunctemente con isto, on poteva formar gruppos special in le association pro realisar activitates special. Le Academia Vasca de Educacion se formava con altere institutiones e associationes del Pais Vasco pro disveloppar un cultura basc de alto nivello, con le intention de clauder le spacietto inter le cultura grec e le cultura popular. Simultaneemente, on formava le Academia Helenica de Baskonia, con le objectivo de realisar initiative sur le cultura grec[2].

Academia Basc de Education

Le Academia Vasca de Educación, nominate Jakintza Baithan Paideia, esseva create proque le classicos del lingua basc essera in le manos del populo e investigatores poteva facer lor travalio melior. Josu Lavin esseva nominate responsabile de iste departamento. Iste departamento habeva tres objectivos. Le prime esseva studiar le dictionario basc e disveloppar un modello adaptate de parolas grec e latin usate internationalmente. Le secunde objectivo esseva disveloppar un modello de grammatica basc tenente in consideration tote le tradition litterari del lingua basc. Le tertie objectivo esseva informatisar totes le classicos del litteratura basc e poner los a disposition del publico[4].

In 1994, le version digital del libro Güero de Axular esseva lanzate. In le annos sequente, le obras de multe altere autores classic e moderno comenciava a esser digitalisate e distribuite in disquetes o CD-ROM[4].

Academia Hellenic de Baskonia

Jakintza Baitha continuava con le projecto de organisar un schola de alt studios humanistic in Krutwig. Iste projecto esseva cognoscite como Sophopolis. On disveloppava un curriculum education, con un bachillerato de 6 annos, sequite per un bachillerato universitari de 3 annos, sequite per un education superior generaliste, a esser disveloppate in greco classic[2].

Un nove gruppo esseva formate pro iste proposito. Illo includeva Krutwig, Alberto Muruaga, e como assistentes le architectos Manuel Iñiguez e Alberto Uztarroz, Valentín Gómez, professor del Universitate de Roma, e Boris de Rachewiltz, le principe hellenistic italian. Anticipante que le Nove Era del Cybernetica necessitarea plus generalistas que specialistas, on concludeva que le projecto Sophopolis debeva esser disveloppate a nivello europee. Iste grupo se incontrava con le senatore del PNV, Juan José Pujana, qui preparava un projecto pro le instruction del greco classic in tote Europa, le qual postea esseva presentate per le europarlamentario Carlos Garaikoetxea in Strasbourg[2].

Illo deveniva parte de Pujana Baitha. In 1993, ille traduceva del greco antique al euskera le libro La República de Platón, con le adjuta de Baithakide.

In 1989, Krutwig recipieva le premio "Homer" pro su travalio[5]. Krutwig, Pujana e Artiñano arrivava in Grecia. Postea illes cercava in Grecia un location adequate pro le centro de superior studios de Sófopolis.

In 1990, on organisava le prime Congresso Mundial Hellenistic in le macedonian citate de Dion. Le prime discurso esseva pronunciate per Krutwig, in greco antique. Iste initiativa habeva un grande resonantia international, proque illo esseva le prime vice post millenios que le greco classic esseva usate in un conferentia. Ibi, Pujana pronunciava su ultime discurso[2].

In 1992, le citate de Madrid esseva le Capital European del Cultura. Alicun membros de Jakintza Baitha offereva un ciclo de conferentias in le Athenaeum de Madrid sur le cultura european e su fundamentos. Iste conferentias esseva ample recognoscite internationalmente[2].

Post iste action, un debate se desencadenava inter differente nationes e visiones del mundo, e se llevava a cabo un campania contra le uso del greco classic per parte de varie journalistas, particularmente per nationalistas slavos macedonianos e alicun sectores popular grec[2]. Ma le governamento grec acceptava le ideas de Krutwig. Assi, in martio de 1993, un interview con Krutwig, Pujana e alicun altere amicos esseva emitite in le principal canal de television grec. Varie reuniones se realisava con le Ministerio de Cultura. Iste activitates e le documentos usate esseva publicate per Jakintza Baithak in lor revista Hierax.

Inter 1993 e 1995, le association publicava un revista sur le finantiation del cassa de economias BBK: Hierax-Halcon. Revista de Cultura Greco. Ibi, juntamente con le conferentias de 1992, on discuteva alcun themas philosophic, artistic, psychologic, architectural, historic, e politic. Inter le themas, se destaca particularmente le projecto Sophopolis e le activitates realisate pro appoiar le cultura greco a nivello european.

Sophopolis

Le idea de Sophopolis esseva developpate per Krutwig in le libro Computer Shock de Vasconia Annata 2001. Illo es un universitate de superior education humanistic. Ibi on impartirebbe omne materias general de maniera generalistic, approximante al concepto greco de Panepistemion.

Ille proponite initialmente le projecto pro realisation in le Pais Vasco, ma le idea non esseva ben accipite per le actores politic. Postea ille impulsa illo a nivello european con le association Jakintza Baitha. Le idea esseva ben accipite internationalmente. Le idea conducite a un consenso absolute pro le prime vice in le Consilio European de Ministros de Education.

Con le appoio del governamento greco, on obteneva le ubicacion del installationes de Sophopolis in le insula de Kea, facie a facie con le citate de Athenas. Le installationes esseva designate per le architectos Manuel Iñiguez e Alberto Uztarroz[6].

A causa del necessitate de un grande finantiation, le projecto de Krutwig[7] de 140 milliones de dolares expectava le introduction de fontes financiari. E alcun personas ric in Statos Unite esseva preste a pagar pro illo. Krutwig moriva in 1997 durante que on faceva le ultime preparationes, e post su morte le implementation del projecto esseva suspendite.

Jakintza Baitha post le morte de Krutwig

Con le morte de Krutwig, le labor de Jakintza Baitha se reduceva considerabilemente, ben que illo ha continuava a existente formalmente usque hodie. Pujana esseva presidente del association usque su morte in 2022. Juntamente con isto, Lavin continuava a digitalisar classicos del litteratura vasca, e a partir de 2013 ille publica in le sito web Zuzeu.eus le labor realisate in le departamento de Paideia[8].