Saltar al contento

Hypatia

Non revidite
De Wikipedia, le encyclopedia libere
(Redirigite ab Hypatia de Alexandria)
Representation imaginari de Hypatia de Alexandria per Alfred Seifert (1901)

Hypatia (greco antique: Ὑπατία, latino: Hypatia; nate inter 350 e 370, forsan in 355 – morte in martio de 415 EC)[1] esseva un philosopha neoplatonista, astronoma e mathematica roman qui viveva in Alexandria de Egypto, tunc un del urbes le plus magne intra le Imperio roman de Oriente. Ibi, Hypatia laborava ut un magistra e doceva supertoto philosophia e astronomia,[2] sed illa esseva tamben un prominente pensatrice, celebre pro su inseniamentos e consilios que illa impartiva a illes qui la los peteva. Illa esse le prime mathematica femina cuje existentia esse rationabilemente documentate,[3] quamquam illa non esseva le prime mulier a facer iste profession. Le encyclopedia byzantin Suda reporta que illa scribeva un commentario super le dece-tres volumines de Arithmetica per Diophanto de Alexandria – que esse supervivite solo in fragmentos – atque un altere commentario super le tractato per Apollonio de Perga super le sectiones conic – que tamen non existe plus. Illa etiam participava al edition e al commentario del tertie libro de Almagest per Claudio Ptolemeo, curate per Theon, patre de illa ipse.

Hypatia construeva astrolabios et heliometros, sed illa non los habeva inventate, quoniam on jam los usava quando illa nasceva. Illa esseva tolerante verso christianos e habeva plure alumnos christian, inclusive Synesio, le futur episcopo de Ptolemaide. Documentos antique nota que Hypatia esseva amatissime per ambe paganos e christianos, e que illa habeva multe influentia super le élite politic del urbe. Verso le fin de su vita, Hypatia fungeva ut un consultrice pro Oreste – le prefecto roman de Alexandria – qui se trovava in le medio de un disputa politic con Cyrillo, le episcopo de Alexandria. Rumores se diffundeva in le quales illa esseva accusate de prevenir le reconciliation inter Oreste e Cyrillo e, in martio de 415 EC, illa esseva lynchate per un turba de christianos ducte per un viro appellate Petro.[4][5] Post occider la, illes la dismembrava e ardeva lo que remaneva de su corpore.

Le homicidio de Hypatia choccava le imperio que la transformava in un martyre del philosophia e del libertate de pensamento; hoc ducerea futur neoplatonistas sicut Damascio a devenir semper plus opposite al christianismo. Dum le Medievo, Hypatia deveniva paradoxalmente un symbolo de virtute christian, e alicun scholares assere que su historia ha generate le figura de Sancte Catharina de Alexandria. Dum le illuminismo, Hypatia deveniva un symbolo del opposition contra le catholicismo. In le 19e seculo, Hypatia compare a vices in le litteratura del tempore, supertoto in le romance Hypatia per Charles Kingsley ubi illa es romanticisate ut “le ultime del Hellenicos”.

Vita

[modificar | modificar fonte]
Un photographia de Julia Margaret Cameron in le pannos de Hypatia, 1867. Le photo esseva un inspiration pro le romance Hypatia per Charles Kingsley[6]

Nascentia e juventute

[modificar | modificar fonte]

Hypatia esseva le filia de Theon de Alexandria.[7][8][9] Secundo le historico Edward J. Watts, Theon esseva le chef de un schola appellate Mouseion modellate super le patrono del Mouseion hellenic.[8] Illo esseva un schola pro gente ric: exclusive, prestigiose e conservative in su doctrina. Theon refutava le inseniamentos de Jamblicho e se inorgoliava de docer le forma le plus pur del neoplatonismo de Plotino.[8] Su accomplimento le plus magne esseva le production de un nove edition de Elementos per Euclide, ubi ille corrigeva le errores que scribas habeva facte continuante a recopiar le texto pro 700 annos.[10][11][12] Iste edition del libro velle postea devenir le standard et esserea utilisate per omnes pro seculos desde tunc.[11][13]

On sape nihil re le matre de Hypatia, quod il non habe fontes que la mentiona.[12][6][10] Le data del nascentia de su filia etiam non esse secur, sed il parerea que illo sia circa inter 350 e 370 EC.[14][10][9]

Carriera

[modificar | modificar fonte]

Hypatia esseva un neoplatonista e, sicut su patre, illa refutava le inseniamentos de Jamblicho preferente in vice un neoplatonismo plus original, assi como Plotino lo habeva proposite.[8] Tunc, scholas in Alexandria esseva famose pro lor philosophia, quod in le mundo greco-roman iste urbe esseva considerate secunde solo ad Athenas re le prestigio de su inseniamentos philosophic.[14] Hypatia habeva alumnos proveniente ab omne parte del Mediterraneo,[14] e illa teneva lectiones super le scriptos de Platon e Aristotele.[15][16][17][13] Quamquam Hypatia esseva pagan, illa tolerava christianos.[17][13] De facto, tote su studentes cognite esseva christian,[13] un del quales esseva Synesio de Cyrene,[14][6][18][19] qui velle postea devenir le episcopo de Ptolemaide.

Damascio scribeva que illa esseva pulchrissime,[12][10] sed nulle depiction de illa ha supervivite usque nunc.[12] Damascio procede asserente que illa remaneva virgine pro su vita integre.[12][6]

Morte

[modificar | modificar fonte]
Hypatia, 1885, Charles William Mitchell

Le episcopo de Alexandria desde 382 usque 412 esseva un tal Teophilo.[8] Ille se opponeva al neoplatonismo de Jamblicho,[8] sed, malgrado hoc, ille tolerava le schola de Hypatia e la considerava un alliata.[12][8][10] In parte qua un resultato del tolerantia de Teophilo, Hypatia deveniva extrememente popular inter le gente de Alexandria et exerceva un profunde influentia politic.[8]

In 412, Teophilo moriva abruptemente sin nominar officialmente un successor, etsi ille habeva jam trainate su nepto Cyrillo pro succeder le.[8] De consequentia, il erumpeva un violente lucta de poter pro le controlo del diocese inter Cyrillo e su rival Timotheo. In fin, le faction supportante Cyrillo vinceva e, tosto, illes puniva lor rivales confiscante lor proprietates.[8] Desde subito, le nove episcopo non placeva al schola de Hypatia.[10][9]

In 414, Cyrillo faceva clauder omne synagoga in Alexandria et expelleva alicun judeos ex le urbe quia aspere tensiones existente inter le duo gruppos religiose.[8] Oreste – le prefecto roman de Alexandria e bon amico de Hypatia – esseva ultragiate per le actiones de Cyrillo e inviava un reporto al imperator re lo que habeva justo occurse ibi.[12][8][20] Hoc causava un nove conflicto inter Oreste e le sequaces de Cyrillo, que culminava in un tentativa de homicidio al damnos de Oreste conducte per un gruppo de clericos christian sub le autoritate de Cyrillo.[8] Pro punir les, Oreste faceva publicamente torturar a morte Ammonio, le monacho qui habeva incepte le revolta.[8][20][21] Cyrillo essayava de proclamar Ammonio un martyre,[8][20][21] sed le communitate christian de Alexandria esseva disgustate[20][21] nam le causa del revolta de iste non esseva le fide christian, sed un desiro personal de occider le governator.[20] Le disputa inter Cyrillo e Oreste continuava, e Oreste subinde peteva Hypatia pro consilios re quomodo affrontar le situation.[8][22] Quod illa esseva ben amate per ambe paganos e christianos, le reputation de Hypatia esseva etiamnum impeccabile, e le sagessa de su consilios famosissime.[8] Non obstante le popularitate de Hypatia, Cyrillo e su alliatos essayava de diffamar la incessantemente.[8][21]

In martio de 415, dum le Quaresima, un turba de christianos furiose sub le commando de un orator religiose de nomine Petro organisava un incursion al carrossa de Hypatia interea illa rediva a domo.[22][6][21] Illes la traheva via a un edificio cognite qua Kaisarion, un antique templo pagan que habeva essite converse in un ecclesia christian.[8][22][21] Ibi, le turba la denudava e la lapidava per medio de objectos contundente.[22][9][6][8] Damascio addeva que illes etiam secava su oculos.[6] Postea, illes la dismembrava e transportava su membros a un loco appellate Cinarion, ubi illes los incendiava.[22][6][8] Secundo Watts, isto esseva le maniera traditional in le qual le gente de Alexandria tractava le cadaveres del “criminales le plus vil”, transportante los extra le confinios urban pro incendiar los pro purificar symbolicamente le urbe.[6][8]

Le morte de Hypatia choccava tote le imperio;[8][6] pro seculos philosophos habeva essite considerate intoccabile e le homicidio de un philosopha per un turba incontrolabile esseva vise ut profundemente periculose e destabilisante.[6] Quamquam il non habe ulle proba del involvimento de Cyrillo in le occision de Hypatia,[8] on credeva que il esseva ille ad haber lo ordinate.[8][22] Mesmo si Cyrillo non lo habeva ordinate directemente, su diffamation de Hypatia fungeva innegabilemente como le inspiration principal pro le lynchage. Le Consilio de Alexandria esseva alarmate e faceva partir un investigation pro determinar le rolo effective de Cyrillo in le homicidio.[6] Le resultato de iste investigation esseva un edicto promulgate per ambe le imperatores Honorio e Theodosio II in le autumno de 416, in le qual illes ordinava que le criminales debe submitter se al autoritate de Oreste in vice quam le de Cyrillo.[8][6][9][21] Secundo Damascio, Cyrillo escappava un punition multo plus sever solo nam ille habeva corrupte un del officiales de Theodosio.[6] Sin le appoio e consilio de Hypatia, Oreste non esseva plus capace de opponer se al crescente influentia de Cyrillo e, in fin, iste deveniva paradoxalmente le fortia dominante in le Consilio de Alexandria.[8]

Referentias

  1. ↑ Dating Hypatia's birth : a probabilistic model 19–40 (2017-01-31).
  2. ↑ Krebs, Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries; The Cambridge Dictionary of Philosophy, 2nd edition, Cambridge University Press, 1999: "Greek Neoplatonist philosopher who lived and taught in Alexandria."
  3. ↑ Deakin, Michael (2012). Hypatia.
  4. ↑ Edward Jay Watts, (2006), City and School in Late Antique Athens and Alexandria. "Hypatia and pagan philosophical culture in the later fourth century", pp. 197–198. University of California Press
  5. ↑ Deakin, Michael A. B. (1994). Hypatia and her mathematics 101, 234–243. doi:10.2307/2975600. 
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 Watts, Edward J. (2017). Hypatia: The Life and Legend of an Ancient Philosopher. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0190659141. 
  7. ↑ Deakin, Michael (3 August 1997). Ockham's Razor: Hypatia of Alexandria. ABC Radio.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 Watts, Edward J. (2008). City and School in Late Antique Athens and Alexandria. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0520258167. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Dzielska, Maria (1996). Hypatia of Alexandria. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-43776-0. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Deakin, Michael A. B. (2007). Hypatia of Alexandria: Mathematician and Martyr. Amherst, NY: Prometheus Books. ISBN 978-1-59102-520-7. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Bradley, Michael John (2006). The Birth of Mathematics: Ancient Times to 1300. New York City: Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-5423-7. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Booth, Charlotte (2017). Hypatia: Mathematician, Philosopher, Myth. London: Fonthill Media. ISBN 978-1-78155-546-0. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 (1993) Barbarians and Politics at the Court of Arcadius. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-520-06550-5. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Castner, Catherine J. (2010). [[[:Patrono:GBurl]] The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome] 1: Academy-Bible. Oxford, England: Oxford University Press, 49–51. ISBN 978-0-19-538839-8. 
  15. ↑ Socrates of Constantinople. Ecclesiastical History.
  16. ↑ Suda online, Upsilon 166.
  17. ↑ 17,0 17,1 Bregman, Jay (1982). Synesius of Cyrene: Philosopher-Bishop, The Transformation of the Classical Heritage. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-04192-9. 
  18. ↑ Waithe, Mary Ellen (1987). Ancient Women Philosophers: 600 B.C.–500 A. D 1. Dordrecht, The Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers. ISBN 978-90-247-3368-2. 
  19. ↑ (2017) Great Events in Religion: An Encyclopedia of Pivotal Events in Religious History 1: Prehistory to AD 600. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-4408-4598-7. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 Wessel, Susan (2004). Cyril of Alexandria and the Nestorian Controversy: The Making of a Saint and of a Heretic, Oxford Early Christian Studies. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-926846-7. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 Haas, Christopher (1997). Alexandria in Late Antiquity: Topography and Social Conflict. Baltimore, MS and London: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-5377-7. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 Novak, Ralph Martin Jr. (2010). Christianity and the Roman Empire: Background Texts. Harrisburg, PA: Bloomsbury Publishing, 239–240. ISBN 978-1-56338-347-2. 

Ligamines interne

[modificar | modificar fonte]

Ligamines externe

[modificar | modificar fonte]
 Wikimedia Commons ha files multimedia de: Hypatia
Nota
Nota
Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in lombardo. Le articulo original se trova a lmo:Ipazzia, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.
Obtenite de “https://ia.wikipedia.org/wiki/Hypatia”