Archeo

De Wikipedia, le encyclopedia libere
Wikipedia:Uso de taxoboxWikipedia:Uso de taxobox
Wikipedia:Uso de taxobox
Archeo
Rango fossile: Paleoarchean o forsan Eoarchean – Recente
Halobacteria sp. stirpe NRC-1, cata cellula circa 5 μm longe
Halobacteria sp. stirpe NRC-1,
cata cellula circa 5 μm longe
Classification scientific
Dominio: Archaea
Woese, Kandler & Wheelis, 1990
Regnos e phylos:

Crenarchaeota
Euryarchaeota
Korarchaeota
Nanoarchaeota
Thaumarchaeota

Le archeos constitue un dominio (nomine scientific: Archaea) de microorganismos unicellular. Iste microbios ha nulle nucleo cellular e nulle altere organellas membrana-ligate intra su cellulas.

In le passato, le archeos ha essite classificate con bacterios como procaryotes (o Monera) e essite appellate archeobacterios, ma iste classification es reguardate como obsolete.[1] Actualmente, le archeos ha un independente historia evolutionari e monstra multe differentias in su biochimia ab altere formas vital, e assi illos es nunc classificate como un dominio separate in le systema de tres dominios. In iste systema, le phylogeneticamente distincte brancas de descendentia evolutionari es le archeos, bacterios, e eucaryotes. Le archeos nunc ha essite dividite plus a in quatro recognoscite phylos; plus phylos pote esser constatate per recerca in le futuro. De istes gruppos, le Crenarchaeota e le Euryarchaeota es le plus studiate intensivemente. Classification es ancora difficile, proque le majoritate grande ha nunquam essite studiate in le laboratorio e solmente ha essite detegite per analyse de lor acidos nucleic in monstras ab le ambiente.

Archeos e bacterios es multo similar in dimension e forma, ben que un pauc archeos ha formas estranie, tal como le cellulas platte e quadrate-formate de Haloquadratum walsbyi. Malgrado iste similaritate visual de bacterios, archeos possede genes e plure vias metabolic que es plus proximemente cognate a istos de eucaryotes, notabilemente le enzymas involvite in transcription e traduction. Altere aspectos de biochimia archeal es unic, tal como su dependentia sur lipidos etheric in su membranas cellular. Archeos usa un multo plus grande varietate de fontes de energia que eucaryotes: extendente ab familiar compositos organic como sucros, a ammonia, iones metallic, o gas hydrogenic. Sal-tolerante archeos (le Haloarchaea) usa lumine solar como un fonte energic, e altere species de archeos fixe carbon; tamen, dispare plantas e cyanobacterios, nulle species de archeos es sapite de exequer ambe. Archeos reproduce asexualmente per fission binari, fragmentation, o gemmation; dispare bacterios e eucaryotes, no specie cogoscite forma sporas.

A prime, archeos esseva vidite como extremophiles que viveva in ambientes sever, tal como fontanas calide e lacos salin, sed illos ha perque essite trovate in un selection large de habitates, includente solos, oceanos, paludes, e le human colon e umbilico.[2] Archeos es particularmente numerose in le oceanos, e le archeos in plancton pote esser un del plus abundante gruppos de organismos supra Terra. Archeos es nunc recognoscite como un major parte de vita del Terra, con rolos e in le cyclo carbonic e in le cyclo nitrogenic. Nulle clar exemplos de archeal pathogenos o parasitos es cognoscite, ma illos es saepe mutualistas o commensales. Un exemplo es le methanogenos que habita le intestino human e le de ruminantes, ubi su numeros grande adjuta digestion. Methanogenos es usate in le production de biogas e in le tractamento de aquas cloacal, e enzymas ab extremophile archeos que pote indura alte temperaturas e solventes organic es exploitate in biotechnologia.

Phylogenia[modificar | modificar fonte]

Secundo Tom A. Williams et al., 2017[3], Castelle & Banfield, 2018[4] (DPANN) et Eva F. Caceres, 2019 (Asgard=Eukaryomorpha)[5] :

Neomura
DPANN


Altiarchaeales




Diapherotrites



Micrarchaeota






Aenigmarchaeota




Nanohaloarchaeota





Nanoarchaeota



Pavarchaeota





Mamarchaeota




Woesarchaeota



Pacearchaeota









Euryarchaeota


Thermococci



Pyrococci






Methanococci




Methanobacteria



Methanopyri







Archaeoglobi





Methanocellales



Methanosarcinales





Methanomicrobiales



Halobacteria







Thermoplasmatales




Methanomassiliicoccales




Aciduliprofundum boonei



Thermoplasma volcanium








Proteoarchaeota
TACK

Korarchaeota




Crenarchaeota





Aigarchaeota



Geoarchaeota





Thaumarchaeota



Bathyarchaeota






Eukaryomorpha


Borrarchaeota





Helarchaeota



Lokiarchaeota






Baldrarchaeota



Odinarchaeota





Hermodarchaeota



Thorarchaeota








Wukongarchaeota




Hodarchaeota




Gerdarchaeota




Kariarchaeota




Heimdallarchaeota



Idunnarchaeota













Se pensa que Eukaryota se forma de un archeo con endosymbiose (fr) de un α─Proteobacteria (devenite su mitochondrio) ma le position precise del branchamente intra iste duo dominios remane discutate (Heimdallarchaeota[5] o ancestre commun[6]).

Vide etiam[modificar | modificar fonte]

Referentias[modificar | modificar fonte]

  1. Pace NR (May 2006). "Time for a change". Nature 441 (7091). doi:10.1038/441289a. PMID 16710401. Bibcode2006Natur.441..289P. 
  2. Dunn, Rob. After 2 Years Scientists Still Can't Solve Belly Button Mystery, Continue Navel-Gazing. Guest Blog. Scientific American. Recuperate le 16 January 2013.
  3. (anglese) Tom A. Williams et al., Integrative modeling of gene and genome evolution roots the archaeal tree of life, 2017 doi:10.1073/pnas.1618463114
  4. Castelle, C.J., Banfield, J.F. (2018). "Major New Microbial Groups Expand Diversity and Alter our Understanding of the Tree of Life" (in en). Cell 172: 1181-1197. doi:10.1016/j.cell.2018.02.016. PMID 29522741. 
  5. 5,0 5,1 Eva F. Caceres (2019-10-24). "Genomic and evolutionary exploration of Asgard archaea" (in en). Doctoral thesis, Uppsala University, Disciplinary Domain of Science and Technology, Biology, Department of Cell and Molecular Biology, ORCID iD:0000-0003-2890-2631. 
  6. Liu et al. (2020-10-19). "Expanding diversity of Asgard archaea and the elusive ancestry of eucaryotes" (in en). biorxiv.org. doi:10.1101/2020.10.19.343400. 
Nota
Nota
Nota
Nota