Rabie
| Rabie |
|---|
| instantia de: infectious disease[*], notifiable disease[*], classe de maladias[*] |
| subclasse de: central nervous system viral disease[*], Lyssavirus infection[*], viral infectious disease[*], Rhabdoviridae infectious disease[*] |
|
|
|
| Commons: Rabies |
Le rabie[1] (in latino: Rabies; historicalmente "hydrophobia") es un maladia causate per un virus que pote infectar omne mammales includente humanes. Le receptibilitate es multo differente e inter le plus receptibile animales es vulpes.
Un zoonose timite
[modificar | modificar fonte]Iste maladia es un zoonose multo timite. Le virus causa encephalitis e existe in grande partes de Europa, specialmente in Europa del Est, tamben si le situation se ha meliorate le ultime annos i.a. gratias a vaccinationes succedite de vulpes e altere animales salvage con vaccinos edibile. Grande Britannia, Irlanda, Norvegia, Islanda, Svedia, Australia, Nove Zelanda e Japon ha essite exemptate de iste maladia durante multe annos. In le altere continentes le situation es multo pejor e mesmo in le Statos Unite de America rabies es un problema.
Virus
[modificar | modificar fonte]Le virus es un virus de ARN que pertine al genere Lyssavirus. Il ha lyssaviruses affinate que pote causar maladias simile p.ex. le virus de Duvenhage que infecta vespertiliones, mesmo Danmark, e le virus de Mokola que infecta canes in Africa e illos non es inocue pro humanes. Le virus de rabies ha le forma de un balla de fusil e le longitude es 180 nm e le diametro es circa 75 nm. Illo fortunatemente ha un multo breve duration extra le corpore e illo es satis sensibile pro plure disinfectantes.
Via de infection
[modificar | modificar fonte]Le virus es transmittite via saliva infectate e morsuras es extrememente periculose. Ma on non debe oblidar que si il ha vulneres in le pelle isto suffice. Le virus se multiplica in le musculatura al loco de infection e post le duration de incubation illos essera dispergite via le nervos al systema nervose central. Gratias a iste satis lente divulgation del virus un vaccination pote esser succedite tamben un tempore post le infection lo que es insolite concernente altere infectiones. Postea le virus tamben essera dispergite via le nervos al glandulas salivari. Isto pote occurrer alcun dies ante que le symptomas del maladia comencia. Anticorpores con le qual on pote diagnosticar le maladia occurre regrettabilemente plus tarde. Le maladia fini quasi sempre con le morte e le causa de morte sovente es paralyse del respiration quando le centro de respiration es damnate.
Symptomas
[modificar | modificar fonte]Le symptomas es multo differente in le animales differente e in infra es le symptomas del canes describite perque iste animal le plus sovente infecta humanes. Il ha plure stadios differente in le mesme animal.
Le stadio prodromal: Le can primarimente sole demonstrar alteration del temperamento. Un can que normalmente es anxie pote devenir affectionate e un can que normalmente es amabile pote devenir mordente. Iste stadio sole durar 2-3 dies.
Postea uno de duo variantes de symptomas occurre. A vices un can pote haber ambe variantes.
Le stadio mute: Alora le can es silente e indolente e sovente se cela. Paralyses occurre, p.ex del lingua e del musculatura mandibular. Pote non mangiar e biber.
Le stadio furiose: Le can deveni inquiete e quasi nunquam se sede o se lege. Illo deveni aggressive e morde mesmo cosas imaginari. Illo pote currer longe distantias e attacca totes. Le appetito deveni perverse. Post 1-4 dies comencia convulsiones e paralyses.
Prophylaxe
[modificar | modificar fonte]E humanes e animales pote esser vaccinate ma il es necessari facer lo ante o immediatemente post un infection. Pro animales salvage il ha vaccinos peroral (edibile). Le prime vaccination succedite contra iste maladia esseva facite per Louis Pasteur in 1885.