Wikipedia:Manual de stilo

Nota

Iste pagina documenta un directiva de Wikipedia in interlingua.

Iste directiva es generalmente acceptate per le communitate, e deberea esser observate. Nonobstante, rememora applicar le senso commun e que il pote occasionalmente haber exceptiones.

Wikipedia es un encyclopedia, e per iste ration il debe haber un manual pro standardisar su stilo de redaction. Scriber observante iste manual adjuta a levar le qualitate del contento de iste encyclopedia. Le scopo de iste manual non es dar normas pro le uso correcte de interlingua; in facto, infra on specifica que Wikipedia observara le normas del Union Mundial pro Interlingua. Le scopo de iste manual es dar normas super le formato e le stilo del redaction del texto, e super altere cosas utile in le articulos (formulas mathematic, imagines, etc.). Rememora: il pote occasionalmente haber exceptiones.

Titulos e sectiones

Regulas general

Articulo principal: Wikipedia:Conventiones de nomenclatura

Non oblida que le nomines del articulos de Wikipedia essera optimisate pro lectores plus que pro redactores, e pro un publico general plus que pro specialistas, sed rememora de esser precise quando necessari.

• Un titulo essera generalmente un nomine o un nomine con complementos, per exemplo, Interlingua o Historia de interlingua, sed non Super le historia de interlingua ni Cognosce le historia de interlingua.
• Face le titulo le plus breve possibile, non plus de dece parolas.
• Prefere nomines in singular, excepte in multiples (p.ex. Numeros arabic, Parentheses) e nomines proprie.
• Prefere formas pronominal de adjectivos e verbos (prefere Adoration in loco de Adorar).
• Usa nomines in interlingua, excepte in nomines proprie e quando le nomine sin traducer es le plus cognoscite (specialmente pro terminos informatic): prefere Derecto de autor a Copyright, Disco compacte a Compact Disc, Statos Unite de America a United States of America.
• Non traduce le nomines proprie, excepte quando le nomine traducite es le plus cognoscite: Usa Marie Curie, non Maria Curie; Albert Einstein non Alberto Einstein; excepte, per exemplo, Francisco de Assisi non Francesco d'Assisi; Henrico VIII e non Henry VIII.
• Traduce le titulos de obras (libros, picturas, musica, etc.) in interlingua, excepte quando le obra es plus cognoscite per su nomine original: prefere Romeo e Julietta, non Romeo and Juliet; Divin comedia, non Divina Commedia. Un exception es, per exemplo, La Marseillaise (hymno national de Francia). Redirige le nomine del obras in le lingua original al nomine in interlingua. (Aviso: il ha altere regulas pro mentionar obras in referentias e bibliographias).
• Evita facer questiones e exclamationes, excepte quando es parte del titulo de un obra o nomine proprie: prefere Historia de interlingua a Quando nasceva interlingua?
• Evita le parolas le e un al initio del titulo del articulo: Economia del Statos Unite (correcte), Le economia del Statos Unite (incorrecte).
• Evita usar characteres special (/ \ + | { } [ ] &), sed il es possibile usar punctos (.), commas (,), signos de interrogation (?) e de exclamation (!) quando necessari pro titulos de obras. (Vide etiam #Translitterationes)
• Prefere usar nomines complete in vice de acronymos e abbreviationes: usa Organisation del Nationes Unite, non ONU; Disco compacte, non CD. Nonobstante, quando le acronymo o abbreviation es le forma plus cognoscite, usa lo: NASA, laser.

Sectiones

• Le nomine del sectiones deberea esser unic; si un pagina ha duo o plus sectiones con exactemente le mesme nomine, il poterea haber problemas technic.
• Evita le pronomines: usa Vita, non Su vita; Operas, non Su operas (in un articulo super un persona).

Introductiones

Quandocunque possibile, initia le articulo con un phrase cuje subjecto es le titulo del articulo. Le prime vice (e solmente le prime vice) que le titulo del articulo appare in le texto, on debe usar texto grasse (vide #Texto italic e grasse, infra), excepte si le articulo es solmente descriptive (per exemplo, Historia de interlingua). Quando necessari, usa un contexto in le prime phrase, p.ex., le articulo Velocitate deberea initiar: "In physica, le velocitate es un magnitude..." (Il es necessari dar un contexto pro comprender le definition).

Etymologias

Prefere etymologias curte, in parentheses, al initio del articulo; sed secundo le contexto il es possibile que un articulo ha un section super le etymologia de un parola. Tote le etymologias debe haber referentias.

Orthographia

In general, Wikipedia in interlingua observara le normas pro le correcte scriptura de interlingua del Union Mundial pro Interlingua. Usa le scriptura traditional.

Usar formas verbal regular

Prefere le formas regular del verbos, excepte quando on pote usar le presente del verbos esser, haber e vader, isto es, le formas es, ha e va.

Pronunciationes

Tote le indicationes de pronunciation de parolas in altere linguas debe esser scribite in le Alphabeto Phonetic International (IPA, per le acronymo in anglese). In le introductiones de articulos il non debe haber indicationes de pronunciationes de parolas in interlingua. Iste sorta de contento debe esser parte de Wiktionario.

Translitterationes

Tote le parolas que non usa le alphabeto latin debe esser translitterate. Le nomines proprie que usa le alphabeto latin debe mantener le accentos original, per exemplo, François Petit, José Núñez. Pro le titulo de un articulo usa le nomine original, sed quando il non ha risco de ambiguitate, adde un redirection con le nomine sin accentos (p.ex., Jose Nunez deberea rediriger se a José Núñez).

Formato

Texto italic e grasse

• Usa texto italic pro dar emphase a parolas e partes de un phrase. Generalmente, quanto plus es le emphase, tanto minor es le effecto super le lector. Non usa texto grasse, ni majusculas, ni virgulettas pro iste fin.
• Usa italicos pro le titulos de obras de litteratura e arte, como libros, picturas, albumes e obras musical. Pro titulos de articulos, poemas, capitulos, cantos, melodias e altere obras breve usa virgulettas in vice de italicos. Il non es necessari usar italicos pro le major libros religiose (le Biblia, le Koran, etc.) e pro leges (p.ex., Constitution de Francia).
• Usa italicos pro mentionar parolas: "Galileo Galilei usava un methodo scientific pro studiar le acceleration del gravitate". Pro mentionar phrases, prefere usar virgulettas: "in le phrase 'illa ha venite hodie', hodie es un adverbio" ("illa ha venite hodie" es in virgulettas).
• Usa italicos — e non virgulettas — pro parolas non in interlingua: "Age bona fide", "...proveni del parola anglese comfort", "le musica rock and roll es...".
• Non usa texto italic pro citationes: in vice, usa virgulettas. (Vide plus indicationes in #Citationes e referentias.)
• Non usa italicos in le signos de punctuation si illo non es requirite pro le titulo de un obra o nomine proprie. Per exemplo, in le phrase "In interlingua, il ha tres terminationes pro conjugationes verbal: ar, er e ir", le puncto e le commas non es italic. In le phrase "Que pensa tu de illo?" (incorrecte), le signo de interrogation non deberea esser italic, proque le emphase solmente coperi le parola illo. Nonobstante, in le phrase "Le sito web Yahoo! initiava in..." on debe usar italicos pro le signo de exclamation, per esser parte de un nomine proprie.
• Non usa italicos pro unitates de mesura e formulas chimic: scribe 10 m (non 10 m), HCl (non HCl).
• Usa texto grasse pro le prime vice que le titulo de un articulo appare in le texto de iste. Si le titulo ha synonymos o acronymos, usa etiam texto grasse, solmente le prime vice, in le introduction del articulo.
• Non usa texto grasse pro le titulos del sectiones del articulo.
• Usa nulle formato pro texto scribite in altere alphabetos (per exemplo, le grec o le cyrillic).
• Nunquam sublinea un texto, proque isto poterea esser confundite con un ligamine.

Parentheses e lineettas

Parentheses

Usa parentheses ( ) pro:

• Exprimer datos secundari, como datas, nomines, o locos: "Le Revolution Francese (1789–1799) esseva un periodo de cambios politic e social in Francia", "Le mais (Zea mais) es un cereal domesticate in Mesoamerica", "Le observatorio de Ujjain (India) esseva dirigite durante le seculo 7 per Brahmagupta".
• Traductiones de parolas non in interlingua: "Un file (archivo de computator) es un bloco de information immagazinate in un supporto de memoria".
• Texto in altere alphabetos: "Athenas (Αθήνα) es le capital de Grecia".
• Citationes (vide #Citationes e referentias, infra).

Usa parentheses quadrate [ ] pro:

• Clarificationes e modificationes a citationes: "Illa vadeva al [nove] schola" (in le citation original non appareva le parola nove), "Io es secur hodie [...] que nos vincera!" (ubi parte del citation esseva omittite), "'Nos voleva vader con te' [emphase addite]" (in le citation original, le parola vader non esseva italic).
• Usar parentheses intra parentheses: "Le autor de Don Quixote de La Mancha (Miguel de Cervantes [1547–1616], etiam autor de Novelas exemplar), nasceva in Alcalá de Henares (Espania)."
• Pronunciationes que usa le IPA: "Vienna (German: Wien [viːn]) le capital de Austria".

Evita facer troppo de clarificationes in un texto. Illos interrumpe le lectura, e il es melior usar ligamines interne que clarificationes. Per exemplo, in vice de "Le mechanica (branca del physica que studia le fortias) se divide in statica (que studia le corpores in reposo), ..." considera, secundo le contexto, "Le mechanica se divide in statica, dynamica e cinematica."

Evita usar duo adjunctos in parentheses, un post le altere. Per exemplo (incorrecte) "Mendeleev (1834–1907) (chimista russe) discoperiva le proprietates periodic del elementos chimic". Usa, in vice, "Mendeleev (1834–1907), chimista russe, discoperiva le proprietates periodic del elementos chimic" o etiam "Mendeleev (1834–1907) esseva un chimico russe. Ille discoperiva le proprietates periodic del elementos chimic".

Lineettas

Evita usar parentheses pro ideas troppo longe. Utilisa, in vice, lineettas longe (—) e, melio, commas (,). Exemplo: "Ben que Columbo non esseva le prime in arrivar a America — ille esseva precedite per Leif Eriksson e possibilemente alteres — su viages initiava le colonisation europee del continente". Pro inserer lineettas longe, usa le codice —.

Utilisa tractos de union (-) pro indicar conjunction inter duo parolas (seque le normas date per le UMI pro iste fin).

Usa lineettas medie (–) pro indicar separation inter duo parolas o objectos: per exemplo, usa lineettas medie in intervallos (2 de martio 1864 – 5 de maio 1930, periodo Martio–Decembre, 14–50%, 2–3) o substituer le parolas contra, e e verso (frontiera Statos Unite – Canada, debatto Kennedy–Nixon). Quando il es necessari haber un lineetta medie in le titulo de un articulo, il deberea esser create un redirection pro le mesme titulo usante tractos de union. Pro inserer lineettas medie, usa le codice –.

Spatios dur

Le spatios dur o non-breaking spaces (spatios que non rumpe le linea) es usate pro separar cosas con un spatio sed sin divider los al fin de un linea. On pote inserer spatios de varie manieras: usante le codice HTML   o con le patrono {{nowrap}}. Usa un spatio dur pro separar mesuras: 19 m (non se divide al fin del linea). (Pro spatios dur in numeros, vide #Numeros, infra).

Virgulettas

Usa le virgulettas duple (" ") pro citationes e pro mentionar phrases. Usa le virgulettas simple (' ') pro haber in virgulettas un texto intra virgulettas: "In le phrase 'Maria habeva un libro' le subjecto es Maria". (Sia caute de evitar errores technic).

Paragraphos

Scribe paragraphos separate per duo lineas vacue in le pagina de modification (in le articulo, isto apparera como un separation de paragraphos). Divide le texto in paragraphos e considera de disveloppar un idea pro cata un. Non oblida de divider le articulo in sectiones pro ordinar melio le ideas. Non face paragraphos troppo longe; si il es necessari tractar un topico plus amplemente, considera facer un altere articulo plus specific, e facer un summario in le articulo original.

Listas

Prefere usar listas con bollettas in vice de listas numerate, excepte quando es necessari exprimer un ordine multo specific. Usa listas con bollettas pro le sectiones vide etiam, bibliographia e ligamines externe.

Prefere disveloppar contento in prosa e non in listas. Per exemplo, in un articulo super mathematica, on non solmente deberea mentionar le brancas del mathematica (lista), sed etiam deberea explicar un pauco super cata branca (prosa). Quando il es commode, on pote usar tabulas pro organisar information con multe cosas (p.ex., nomines de presidentes, reges, paises o datos statistic). In le ultime caso, on pote usar listas, specialmente in peciettas o articulos in disveloppamento.

Formato wiki

Evita le etiquettas HTML pro formatar texto. Usa in vice le formato wiki.

Formulas e symbolos mathematic

Pro exprimer formulas mathematic, usa LaTex. Non usa imagines pro iste fin.

Usa le signos appropriate pro notation mathematic: usa le signo vices (×) o le puncto centrate (·) e nunquam le asterisco (*) o le littera "x" minuscule pro le multiplication de numeros real (excepte in certe contextos informatic). Secundo le contexto, usa como signo de division le symbolos ÷, : o /. Pro fractiones, usa semper LaTex. Pro le signo minus (−) nunquam usa le tracto de union (-) o le lineettas (– ni —). Vide le differentia (le tertie es le signo minus: -80 –80 −80). Le signo minus debe haber spatios si functiona como subtraction e non debe haber spatios si functiona como signo minus de un quantitate negative.

Ligamines, tabulas e schemas

Usa ligamines interne pro paginas de Wikimedia Foundation, a minus que illo non sia possibile per rationes technic. Isto es, prefere usar [[:wikt:aqua|aqua]] in loco de [http://ia.wiktionary.org/wiki/aqua aqua]. Non usa ligamines in le forma clicca hic. Non usa ligamines in sectiones ni titulos; prefere facer le ligamine in le prime parola del texto, o usa le patrono {{AP}}.

Usa semper wikitabellas e non tabellas create con etiquettas HTML. Usa preferibilemente tabellas con ordinamento automatic.

Evita totalmente le schemas con paragrapho non formatate:

Paragrapho non formatate

Prefere tabellas a schemas pro presentar information. Nonobstante, il es possibile facer lineas de tempore e alicun schemas, sed usante le formato wiki appropriate. Pro schemas super le functionamento de un machina, per exemplo, nos deberea usar imagines. Pro codices informatic, nos deberea usar le etiquettas <code> e </code>.

Patronos

Prefere usar patronos a scriber multe vices un mesme texto in plure articulos. Usa infobox quando possibile in loco de tabellas pro presentar datos. Quando possibile, le nomines del patronos debe esser in interlingua. Nonobstante, il ha multe patronos cuje codice fonte es complexe, e in iste casos le patrono pote esser copiate/adaptate del anglese, e pote haber nomines in anglese. Da un documentation al patronos con {{documentation}}.

Numeros

Pro evitar errores technic, e confusiones, al scriber numeros prefere usar le patrono {{n}}, que formata automaticamente qualcunque quantitate. Intra le patrono {{n}} on scribe le numeros con puncto decimal e sin separation pro milles. In le articulo, le numero essera formatate secundo le directivas acceptate (Vide #Comma decimal e separator de milles, infra).

Per exemplo, quando tu scribe in le pagina de modification {{n|2500360.2583}}, illo essera monstrate como 2 500 360,2583. Intra le infoboxes on non debe usar le patrono {{n}}, sed semper debe usar un puncto decimal e sin separation (le numero essera formatate automaticamente).

Comma decimal e separator de milles

In Wikipedia in interlingua, on debe scriber le numeros con un spatio dur como separator de milles e un comma como separator decimal, exemplo: 25 457 824,25. De iste maniera, on evita confusiones in le usage del puncto o le comma como separatores de milles o decimal. Il es recommendate usar le patrono {{n}} pro formatar automaticamente le numeros (Vide #Numeros, supra).

Usa le puncto e virgula quando il ha risco de confusion con le comma decimal. Per exemplo in listas (36; 2,5; 2 543,15; 1,5) o punctos cartesian (2,5;3).

Unitates de mesura

Usa solmente le Systema International (SI) pro mesuras, e converte nihil a altere systemas, excepte in magnitudes cuje unitates que non pertine al SI es le plus popular:

• In articulos super meteorologia o climate usa grados celsius (°C) in loco de kelvin (K). In articulos super chimia, specialmente super le proprietates de substantias, monstra semper un conversion a kelvin inter parentheses.
• In articulos in general, on pote usar minutas e horas pro describer le tempore. Prefere usar secundas in contextos scientific.
• Le unitates de energia es le joule; usa kilocalorias (kcal [e non Cal]) in articulos super nutrition, sed monstra un conversion a joules intra parentheses.
• Pro volumines, usa litros (L) in contextos non scientific, e usa metros cubic (m³) o centimetros cubic (cm³) pro contextos scientific (optionalmente converte a litros inter parentheses).
• Pro massas, usa kilogrammas (kg), sed il es possibile usar tonnas metric (t) in certe contextos.
• Pro angulos, usa grados sexagesimal (°) o radianos (rad), secundo le contexto.
• Pro areas, usa metros quadrate (m²) o kilometros quadrate (m²), sed non ares (a) ni hectares (ha).
• Le unitate de pression atmospheric es le hectopascal (hPa). Non usa le bar (bar), millibar (mbar), millimetros de mercurio (mmHg), ni atmospheras (atm).

Usa multiplos e submultiplos del unitates del SI quando necessari, e non oblida de usar spatios dur inter le numero e le symbolo.

Monetas

Usa le codices de monetas del ISO (vide le lista official hic), e clara intra parentheses le nomine del moneta le prime vice que illo appare in le articulo. Scribe le codice del moneta post le numero: le projecto costarea 4 156,3 EUR in total. Usa monetas local in articulos super un area geographic specific (per exemplo, usa le dollar statounitese pro un articulo super le Statos Unite) sed usa le euro (EUR) como moneta de referentia, e quando le articulo sia super un topico general.

Tempore

Horas

Usa le formato de 24 horas pro exprimer un momento specific: Le eclipse occurreva le 10 de januario, al 20:46 horas.

Datas

In le contento del articulo usa datas scribite completemente: Ille nasceva dominica le 10 de januario 1432. Quando il sia necessari, scribe datas abbreviate in le formato YYYY-MM-DD, como il es recommendate per le ISO.

Altere divisiones del tempore

Scribe seculos con numeros arabe: seculo 19. Usa le abbreviationes aEC (ante del Era Christian/Commun) secundo le Calendario Gregorian (ubi Jesus nasceva in le 1 aEC), e le abbreviation EC, quando necessari. In contextos scientific, specialmente astronomic, il poterea esser usate le numeration astronomic del annos (ubi Jesus nasceva in le anno 0, e le annos ante que iste es scribite con numeros negative). Pro le decennios, usa decennio de (anno), per exemplo, decennio de 1960. Evita usar le abbreviation anglese 1960s.

Imagines

Non oblida de optimisar le grandor (non troppo grande, non troppo parve) del imagines pro que le articulo sia legite in le majoritate de navigatores commodemente. Describe le imagines presente in le articulo, sed describe solmente lo que pote esser vidite in le imagine. Isto es, le description del imagine non debe haber texto que on pote explicar in le paragrapho principal, ni vice versa.

Citationes e referentias

Le citationes curte (minor de circa quatro lineas) deberea esser in le texto, e le citationes plus grande deberea esser in un bloco de citation. Post le citation, nos deberea haber in parentheses qui diceva le texto citate, ubi esseva dicite e quando esseva dicite. Postea, il debe haber un referentia al fonte ubi on trovava le texto citate. Pro haber referentias, usa le etiquettas <ref></ref> e <references />. Pro le bibliographias, usa le patronos del Categoria:Patronos de citation, que applica automaticamente le formato correcte.

Autores, texto incorporate de altere fontes

Le articulos nunquam debe esser firmate. Prefere adaptar texto de fontes externe (sub le licentias GNU o Creative Commons) a copiar lo integremente. Si il ha texto incorporate integremente de tote manieras, usa {{texto externe}} pro formatar le referentia al fonte del texto original in le articulo.

Redaction

• Sia precise e exacte: usa terminos adequate, evita usar terminos ambigue e evasive, p. ex., on crede, on dice, etc. (qui crede? qui dice? usa citationes e referentias bibliographic).
• Non scribe in prime e secunde persona. Evita totalmente le pronomines personal io, tu, nos, vos. Scribe impersonalmente.
• Evita vocabulario complexe. Pro esser precise e exacte il non es necessari haber vocabulario multo complexe. Rememora que Wikipedia es un encyclopedia, e illo es legite per un publico general.
• Evita scriber in un tono didactic. Rememora que Wikipedia non es un guida o manual.
• Usa un lingua neutre, isto es, evita que le stilo del articulo sia non neutral. Evita usar adjectivos o parolas que favori un sexo, racia, religion, philosophia o idea politic specific.
• Evita usar questiones o exclamationes. Usa los con precaution e rememora le stilo encyclopedic del articulo.
• Non scribe curiositates. Tenta scriber datos in le texto principal del articulo, e non in un section de "datos curiose". Rememora que non tote le curiositates poterea esser adequate pro un encyclopedia. Tote le informationes in Wikipedia debe esser notabile e verificabile.