Slovenos de Carinthia
| Slovenos de Carinthia |
|---|
| instantia de: ethnic minority group[*] |
|
|
| Commons: Carinthian Slovenes |
Slovenos de Carinthia (sloveno Koroški Slovenci) son le population autochthone parlante le lingua slovene in le stato austriac de Carinthia. Le slovenos de Carinthia invia lor representantes al Consilio de Gruppos Ethnic. Le stato del minoritate es garantite principalmente per le constitution e lege international.
Historia
[modificar | modificar fonte]Migration de populos
[modificar | modificar fonte]
Le region, ubi le lingua slovene es parlate, era initialmente populate in le fin del migration de populos per le slavos occidental e postea finalmente per slavos meridional, qui deveniva le gruppo le plus predominante. Un lingua slave meridional con influentia slave occidental proveniva. In le fin del migration de populos, un proto-stato national slave nominate Carantania, le precursor del plus tarde Ducato de Carinthia, proveniva; illo extendeva se longe ultra le area actual del stato actual e on dice, que su centro politic era in le Gosposvetsko polje.
Medievo e tempores moderne
[modificar | modificar fonte]Sub Charle Magne, Carantania deveniva un parte del Imperio Carolingian e, in consequentia, del Sacre Imperio Roman. Como un resultato de isto, german famiglias nobile deveniva gradualmente prevalente, ma le population remaneva slovene. Finalmente bavaros cambiava de domicilio a Carinthia como colonisantes. Illes colonisava le regiones antea sparsemente populate, tal como regiones silvose e valles alte. Solmente hic e ibi isto resultava al directe displaciamento de slavos (le disveloppamento a esser slovenos non occureva usque ulterior). Nonobstante, un processo de assimilation de slovenos per germanos comenciava. In le 19me seculo, circa duo tertios del carinthianos deveniva parlante german per iste maniera. Nonobstante, Klagenfurt, in iste tempore un german citate con ambiente slovene, era le citate slovene predominante de erudition.
19me e 20me seculos
[modificar | modificar fonte]Post que le movimento nationalista emergeva in Austria-Hungaria, le processo de assimilation accelerava se; in le mesme tempore, le conflicto inter gruppos national deveniva plus intense.
In le fin del Prime Guerra Mundial, le Stato del Slovenos, Croatos e Serbos durante un curte tempore occupava le districtos, ubi le majoritate ancora usava le lingue slovene. Conflictos armate sequeva e iste question anque divideva le slovene population. In le zona de referendum, in que circa 70% del population era slovene, 59% del electores votava pro restar in Austria. Ante le referendum, le governamento promitteva assecurar, que illo promoverea e supportarea le retention de cultura slovene. In plus a argumentos economic e altere, isto causava, que circa 40% del slovenos vivente in le zone de referendum votava pro retener li unitate de Carinthia. Ma isto differeva in varie regiones; majoritates votante pro devenir un parte del Regno del Serbos, Croatos e Slovenos existeva in multe municipalitates.
Como ubique altere in Europa, nationalismo cresceva in le periodo inter le guerras. Le promissas era infrincte, assimilation era fortiate per divider le slovenos a Slowenisch e Windisch, etiam per negar, que lor lingua - un dialecto slovene con multe parolas prestate de german - es slovene del toto. Isto culminava a un mirate persecution in le Reich Tertie. Il era possibile evitar le persecution per professar esser Windisch e associar un promissa de assimilation. In le mesme tempore, multe slovenos participava in resistentia de guerrilleros yugoslave. Truppas yugoslave post le guerra de novo occupava partes de Carinthia includent su capital, Klagenfurt, ma illos retirava se sub pression de fortias britannic. A causa de iste extreme disveloppamento in ambe lateres, le atmosphera inter le duo gruppos era extrememente tense post le Secunde Guerra Mundial e le lingua slovene continuava constantemente retirar se, ben que in le regiones linguisticamente mixte, omne pupillo nunc debeva suffrer un instruction bilingue. Ma a causa de isto, membros de german famiglias era contate inter le numeros de slovene carinthianos in publicationes de Liubliana Communista, a causa de que tal famiglias negava lor cognoscentia del dialecto slovene e quotidian communcation per iste dialecto slovene inter le gruppos ethnic cessava.
In le 15me de maio 1955, le Tractato de Stato austriac era signate. Su articulo 7 regulava le "jures del minoritates slovene e croate". In le anno 1975, le slovene Lista de Unitate falleva ganiar entrata al Dieta de Carinthia per un pilo. Con le argumento, que in election le population deberea votar pro le partitos politic, non secundo lor ethnicitate, ante le election sequente in le anno 1979, le districto electoral originalmente singule de Carinthia era diviste e iste partes era combinate con partes purmente german del stato. In le nove districtos electoral, le proportion slovene del population era reducte talmente, que il era non plus possibile pro le representantes de ethnic minoritates succeder arrivar al dieta. Le Centro Austriac pro le Gruppos Ethnic e representantes del slovenos de Carinthia vide isto como le tentativa succedite reducer le influentia politic del slovene minoritate.
In le 1970me annos, le situation de novo intesificava se in le si-nominate disputa de tabulas bilingue de local nomines, ma postea illo deveniva minus tense. Ma usque le presente, particular declarationes de slovene politicos continua esser interpretate per qualque germanos como slovene pretensiones territorial e illes ergo reguarda le territorial integritate de Carinthia como ancora non garantite. Iste interpretation es rejectate e per le slovene governamento e per le organisationes representante le interesses del slovenos de Carinthia. Illes dice, que le territorial integritate de Carinthia non es un question del toto.
Actual disveloppamento
[modificar | modificar fonte]Depost le annos 1990me, un interesse in le lingua slovene de un parte de carinthianos parlante le lingua german es perceptibile, ma le proportion de homines de un certe etate cresce. Le successo de Jörg Haider (le governator de Carinthia depost le anno 1999) facer un question politic ex le disputa de tabulas bilingue de local nomines monstra, que le conflicto es, como antea, ancora presente.
Region populate per slovenos e lor proportion
[modificar | modificar fonte].png)
_1971.png)
In le fin del 19me seculo, le slovenos de Carinthia comprendeva circa un quarto o un tertio del total population de Carinthia, que, nonobstante, in iste tempore includeva partes, que era interim cedite. Durante le 20me seculo, le numeros decadeva, specialmente a causa del pression assimilar se, a un numero official de 2,3% del total population. Proque le pression german veniva principalmente del west e nord, le region presente slovene jace in le sud e est de Carinthia, in le valles de Jauntal, Rosental, le basse Lavanttal, le montes de Sattnitz inter Klagenfurt e le riviera de Drava, e le basse Gailtal (usque a Tröpolach). Köstenberg e Diex es approximativemente le punctos le plus septentrional del presente slovene population. Le municipalitates con le proportion le plus alte de slovenos de Carinthia es Sele (89%), Globasnitz (42%) e Eisenkappel-Vellach (38%), secundo le censo special del anno 2001, que demandava del lingua maternal e lingua preferite. Le real numero de slovenos de Carinthia es disputate, proque e le representantes de slovene organisationes e le representantes de organisationes traditional carinthian describe le resultatos del censo como incorrecte. Lor opinion es, que resultatos de censos fluctua fortemente in individual municipalitates, correlatante fortemente con tensiones politic in questiones de minoritates. In consequentia, le resultatos subestimarea le real numero de slovenos de Carinthia. Le municipalitate carinthian meridional de Gallizien es citate como un exemplo: secundo le censo del anno 1951, le proportion de slovenos (qui nomina le municipalitate Galicija) era 80%, ma in le anno 1961 - sin qualcunque migration significante e con le population approximativemente identic - le proportion diminueva a solmente 11%.
| Anno | Numero de slovenos |
|---|---|
| 1848 | 114 000 |
| 1880 | 85 051 |
| 1890 | 84 667 |
| 1900 | 75 136 |
| 1910 | 66 463 |
| 1923 | 34 650 |
| 1934 | 24 875 |
| 1939 | 43 179 |
| 1951 | 42 095 |
| 1961 | 24 911 |
| 1971 | 20 972 |
| 1981 | 16 552 |
| 1991 | 14 850 |
| 2001 | 13 109 |
Como un exemplo additional, le resultatos del ex-municipalitate de Mieger (nunc in le municipalitate de Ebental) son citate, que in le annos 1910 e 1923 habeva un slovene population (qui nomina le municipalitate Medgorje) de 96% e 51% respectivemente, ma solmente 3% in le anno 1934. Post le Secunde Guerra Mundial e un relaxation de relationes inter ambe gruppos ethnic, le censo in le anno 1951 monstrava un resultato de 91,5%. Ultimatemente, in le anno 1971, durante le disputa carinthian de tabulas de local nomines, le numero de slovenos diminueva de novo a 24%. Representantes del slovenos de Carinthia reguarda le resultatos de censos como le plus basse limite absolute. Illes refere de un investigation execute in le anno 1991 in parochias bilingue, que contineva un question del lingua colloquial usate de membros del parochia. Le resultatos de iste investigation (50 000 membres de minoritates) differeva significantemente de illes del censo, que occurreva in iste anno (circa 14 000). Del altere parte, organisationes traditional carinthian estima le real numero de homines declarant se como slovenos a 2 000 — 5 000 personas.
Lingua
[modificar | modificar fonte]Dialectos
[modificar | modificar fonte]Le dialectos carinthian del lingua slovene extende se ultra le frontieras presente de Carinthia. Illo es parlate in le regiones bilingue, que usque le anno 1918 formava le Ducato de Carinthia (in plus al stato de Carinthia, le alte Kanaltal circa Tarvisio e le Mežiška dolina in Slovenia). Additionalmente, un dialecto carinthian slovene es parlate in Rateče in Slovenia multo apud le frontiera con Italia, un localitate del Alte Carniola e preter le alte riviera de Drava in Basse Styria. Illo pote esser diviste a subdialectos parlate in le Jauntal, Rosental e Gailtal.
Le dialecto de Obir, que es influentiate per le dialecto del Alte Carniola, pote esser reguardate como un subgruppo del dialecto de Jauntal. Le dialectos carinthian son particularmente non adulterate. In le german regiones presente, le base slave de local nomines e pasturas usque al valle del riviera de Möll pote esser demonstrate. In omne caso, le linguas german e slovene exercitava un reciproc influentia in tono e vocabulario dum le seculos.
Le termino "Windisch"
[modificar | modificar fonte]Le description Windisch era originalmente applicate in le lingua german pro omne linguas slave e particularmente pro le lingua slovene in Austria meridional. Le termino es ancora usate predominantemente per german nationalistas como un termino general pro dialectos slovene parlate in Carinthia. Nonobstante, a causa del historic associationes pejorative, illo es rejectate per un parte grande del population de slovenos in Carinthia. In censos, Windisch es contate como un lingua separate. Interessantemente, iste termino es resuscitate per gruppos slovene certe in Slovenia e alibi a causa del theoria de venetos.
Litteratura post le Secunde Guerra Mundial
[modificar | modificar fonte]In le 2000me annos, slovene litteratura in Carinthia es un litteratura emancipate libere de provincialismo.
Systema de education
[modificar | modificar fonte]In le anno 1848, le Ministerio de Education decretava, que pupillos de scholas compulsori deberea esser inseniate per lor lingua maternal respective. Le effortios de german nationalistas in Carinthia cambiar iste regulation era infructuose usque le fin del 1860me annos. Inter le annos 1855 e 1869, le systema de scholas slovene compulsori era in le manos del Ecclesia Catholic, que era traditionalmente amical a slovenos. Depost le anno 1869, il era un grande alteration in le instructiones de usar le lingua maternal in education, resultante del lege imperial de scholas statal, proque depost iste tempore, le autoritate financiante le schola poteva determinar le lingua de education. Isto duceva a un grande proportion del scholas compulsori convertite a si-nominate scholas utraquista, in que le lingua slovene era reguardate como un lingua auxiliante, que era usate pro inseniar solmente ille pupillos, que ancora non acquireva un cognoscentia adequate del lingua german. Solmente pauc scholas remaneva purmente slovene (tres in le anno 1914). Le forma utraquista de scholas remaneva exister usque le anno 1941. Iste systema de scholas era rejectate per slovenos como un "instrumento de germanisation".
In le 3me de octobre 1945, un nove lege de scholas era adoptate. Le lege contemplava un bilingue education pro omne infantes in le regiones slovene traditional, sin reguardo al gruppo ethnic, a que illes pertine. Un education bilingue occurreva in le prime tres annos, post que le lingua slovene era un subjecto compulsori. Post que le Tractato de Stato austriac era signate in le anno 1955 (que anque solveva le question usque alora aperte del curso del frontiera austriac-yugoslave, que era implicitemente associate con isto), il era protestos contra iste systema, culminante in le anno 1958 per un scholar exopero. Como un resultato de iste disveloppamento, Ferdinand Wedenig, le governator de Carinthia, decretava in septembre 1958, que parentes o tutores pote deregistrar lor infantes de un bilingue education. In martio 1959, le systema de education era de novo alterate talmente, que pupillos debeva registrar se explicitemente pro un bilingue education. Como un resultato de un de facto compulsion associate declarar su fidelitate a un ethnic minoritate, le numeros de pupillos in le systema bilingue diminueva considerabilemente. In le anno 1958 solmente 20,88% e in le 1970me annos solmente 13,9% pupillos registrava se pro un education german-slovene. Le lege de scholas pro minoritates era alterate per un accordo de tres partitos (Partito Socialdemocratic de Austria, Partito Popular Austriac, Partito del Libertate Austriac), que contemplava un separation de grande portata de pupillos de scholas primari a illes inseniate bilinguemente e illes inseniate solmente per le lingua german. Le question, esque principales de scholas bilingue debe haber un bilingue qualification, remane controverse.
Un extension de lo offerte de scholas es confrontate con le general disveloppamento in le systema del bilingue education descripte in alto; illo es viste criticamente per slovene organisationes. In le anno 1957, le Gymnasio Federal e le Real Gymnasio Federal pro Slovenos era fundate, in cuje edificio le Bilingue Federal Commercial Academia es albergate depost le anno 1991. Depost le anno 1989, un centro de inseniamento es financiate per le Ecclesia Catholic in St Peter in Rosental (municipalitate de Sankt Jakob im Rosental). Post un decision del Corte Constitutional, pupillos de scholas in Klagenfurt pote frequentar un schola primari publicamente financiate, additionalmente a lo financiate per le Ecclesia. Como un resultato de un private initiativa, le Schola Musical de Carinthia era fundate in le anno 1984 e illo obtene fundos public depost le anno 1998, quando un accordo de cooperation era attingete con le Stato de Carinthia. Nonobstante, le amonta de iste supporto financiari (in un relation al numero de pupillos) contraveni le lege de equalitate de tractamento secundo le Centro Austriac de National Minoritates, proque le altere schola musical in Carinthia obtene un plus alte amonta per capita. Le Schola Musical de Carinthia pote continuar se, ma con le contributiones de Slovenia.
Un interesse crescente de homines in bilingue education es generalmente perceptibile depost le 1990me annos. In le anno scholar 2007/08, 41% de pupillos in scholas primari in le region, ubi le systema de scholas pro minoritates es applicate, era registrate pro bilingue education - le proportion de infantes sin un previe cognoscentia del lingua slovene amonta a de plus 50%.
Institutiones de civil societate
[modificar | modificar fonte]Le slovene minoritate in Carinthia ha un rete ben disveloppate de institutiones de civil societate. Le principal "organisationes de parapluvia" son Consilio National de Slovenos de Carinthia, representante opiniones christian e conservative, e le Association de Slovene Organisationes, plus proxime a politica sinistre e liberal. Le principal politic association es le Lista de Unitate, un juncte politic platteforma, que presenta se como candidato in local electiones. Altere organisationes importante include:
- Christian Cultural Association
- Slovene Cultural Association
- Slovene Economic Association
- Communitate de Agricultores de Carinthia Meridional
- Club Slovene Alpinista
- Club Slovene Athletic
- Association de Studentes Slovene
Medios
[modificar | modificar fonte]- Nedelja - jornal septimanal del diocese de Gurk in le lingua slovene
- Novice - bulletin septimanal de novas in le lingua slovene
Slovenos eminente de Carinthia
[modificar | modificar fonte]- Matija Ahacel - philologo, publicista, collector de cantos traditional (1779-1845)
- Andrej Einspieler - prestre, scriptor e politico (1813-1888)
- Janko Ferk - judice e scriptor (* 1958)
- Marko Hanžič - Jesuita, historico (1683-1766)
- Anton Janežič - philologo (1828-1869)
- Urban Jarnik - ethnographo (1784-1844)
- Cvetka Lipuš - poeta (* 1966)
- Florjan Lipuš - scriptor e traductor (* 1937)
- Wolfgang Petritsch - diplomate, olim Alte Representante pro Bosnia e Herzegovina (* 1947)
- Gregorij Rožman - episcopo de Liubliana (1883-1959)
- Jožef Stefan - mathematico e physico (1835-1893)
- Peter Wrolich - cyclista (* 1974)
Personalitates veniente de slovenos de Carinthia
[modificar | modificar fonte]- Peter Handke - scriptor (* 1942; matre carinthian slovene)
- Ciril Kotnik - diplomate yugoslave, heroe antifascista (1895-1948; genitores carinthian slovene)
- Julius Kugy - alpinista e scriptor italian-slovene (1858-1944; patre carinthian slovene)
- Ursula Plassnik - austriac ministra de exterior affaires (* 1956; granpatre carinthian slovene)
- Kurt Schuschnigg - austriac cancellero (1897-1977; granpatre carinthian slovene)
- Walter Veltroni - burgomaestro de Roma (* 1955; progranpatre carinthian slovene)