Normalisation linguistic

Iste articulo concerne le campo del normalisation e politica linguistic. Pro le creation de linguas planificate o artificial, vide Lingua construite.

Le normalisation o planification linguistic es un effortio deliberate a influentiar le comportamento de alteres concernente le acquisition, structura, o allocation functional de un lingua. Isto implica typicamente le disveloppamento de objectivos e strategias pro cambiar le modo in que un lingua es usate. Al nivello governamental, le normalisation linguistic assume le forma de politica linguistic. Multe nationes ha corpores de regulation linguistic con le responsabilitate specific del formulation e implementation de politicas de normalisation linguistic.

Characteristicas

Edificio del Institut de France, sede del famose Académie française.

Le termino planification linguistic ha frequentemente essite identificate con le tertie mundo, percipite como instrumento pro stabilir linguas national standardisate como parte de modernisation e construction national. In facto, le normalisation linguistic es ni un phenomeno moderne ni restringite al tertie mundo.

Le normalisation linguistic non es necessarimente conducite al nivello national. Illo pote etiam esser executate per gruppos ethnic, religiose o occupational. In le caso de communitates linguistic dividite per frontieras, le planification linguistic pote implicar plus de un pais (al nivello governamental o non governamental) o corpores e conferentias international o regional.

Un organisation international (con base in le Statos Unite) que es implicate in un considerabile quantitate de planification linguistic in tote le mundo, specialmente pro populos con linguas non scripte, es SIL International.

Le planification linguistic pote etiam comenciar al fundo del communitate, per exemplo le movimento pro linguage non sexista in le Statos Unite, le qual proveniva de gruppos feminista grassroots, o le movimento N'Ko in Africa del west.

Typos de normalisation linguistic

Le normalisation linguistic se divide in tres subdimensiones:

Planification de stato social

Le planification de stato social refere al effortios deliberate pro allocar le functiones de linguas e alphabetisation intra un communitate linguistic. Illo implica seliger le stato de linguas particular, rendente un lingua o un varietate de illo un 'lingua official', 'lingua national' etc. Isto sovente implica le elevation de un lingua o dialecto al stato de un varietate de prestigio, le qual pote esser in detrimento de dialectos concurrente. In multe casos le planification de stato social es un aspecto fundamental del creation de un nove systema de scriptura. Le planification de stato social ha le tendentia de esser le aspecto le plus controverse del normalisation linguistic (vide le articulo super politica linguistic).

Planification de corpore

Le planification de corpore es le intervention prescriptive in le formas de un lingua, con decisiones de planification facite pro projectar modificationes in le structura del lingua. Le activitates pro planification de corpore resulta multe vices del credentia que un lingua non es sufficientemente adequate pro complir certe functiones desirate. Alteremente que le planification de stato social, le qual es primarimente interprendite per administratores e politicos, le planification de corpore generalmente implica planatores con major expertise linguistic. Existe tres typos de planification de corpore traditionalmente recognoscite: le graphisation, le standardisation, e le modernisation.

Graphisation

Exemplo del alphabeto armenie, derivate del alphabeto grec in le seculo V.

Le graphisation es le disveloppamento, selection, e modification de scripturas e conventiones orthographic de un lingua. Le uso de scriptura in un communitate linguistic pote haber resultatos sociocultural permanente, le quales include le facilitation del transmission transgenerational de materiales, le communication con major numero de personas, e un standard con le qual le varietates del linguage parlate es frequentemente comparate. Le linguista Charles A. Ferguson faceva duo observationes fundamental super le resultatos de adoptar un systema de scriptura. Primo, le uso de scriptura adde un altere varietate de lingua al repertorio del communitate. Ben que le linguage scripte es sovente considerate como secundari al linguage parlate, le vocabulario, structuras grammatical e structuras phonologic de un lingua multe vices adopta characteristicas in le forma scripte le quales es distincte del varietate parlate. Secundo, le uso del scriptura generalmente resulta in le credentia popular que le linguage scripte es le lingua 'real', e que le parlate es un corruption de illo. Le linguage scripte es considerate como plus conservative, ben que le varietate parlate es plus susceptibile de evolution linguistic. Nonobstante, iste puncto de vista ignora le possibilitate que areas archaic isolate del lingua pote esser minus innovative que le forma scripte o que le linguage scripte pote haber essite basate super un varietate divergente del linguage parlate.

In stabilir un systema de scriptura pro un lingua, le planatores de corpore ha le option de usar un systema existente o de inventar un nove. Le Ainu de Japon prefereva adoptar le syllabario katakana del lingua japonese como le systema de scriptura pro le lingua ainu. Le katakana es designate pro un lingua con un structura syllabic CV (consonante-vocal), ma Ainu contine multe syllabas CVC que non pote esser facilemente adaptate a iste syllabario. Como resultato, Ainu usa un systema de katakana modificate, in le qual le codas al fin del syllabas es consonantes per un version in subscripto de un symbolo de katakana que comencia con le consonante desirate.

Un exemplo de un scriptura inventate es le disveloppamento del alphabeto armenian in 405 AD per St. Mesrop Mashtots. Ben que le scripto ha essite modellate secundo le alphabeto grec, le scriptura original distingueva le alphabeto armenian del alphabetos grec e syriac del populos vicin.

Standardisation

Un numero precoce del Afrikaanse Patriot, un jornal que ha menate al standardisation del lingua afrikaans.

Le standardisation es le processo per le qual un varietate de un lingua assume le precedentia super altere dialectos social e regional de un lingua. Iste varietate eveni de esser percipite como supradialectal e como le ‘optime’ forma de un lingua. Le selection del lingua que deveni prioritari, ha importante consequentias social, proque illo concede privilegios a parlatores cuje dialecto parlate e scripte es conforme al standard seligite. Le standard seligite como norma es generalmente parlate per le gruppo social le plus influente intra le societate, e es imponite super le gruppos minus influente como le varietate a emular. Isto reinfortia in general le dominantia del gruppo social influente e rende le norma canonic necessari pro le mobilitate socioeconomic. In le practica, le standardisation generalmente necessita augmentar le uniformitate e le codification del norma.

Le historia del lingua anglese servi de exemplo del standardisation occurrente trans un extense periodo de tempore, sin planification linguistic formalmente recognoscite. Le processo de standardisation comenciava quando William Caxton introduceva le imprimeria in Anglaterra in 1476. Isto esseva accompaniate per le adoption del varietate del anglese de Midlands del sud-est, parlate in London, como le linguage de impression. A causa del uso de iste dialecto pro scopos administrative e litterari, iste varietate se stabiliva como le varietate prestigiose del lingua anglese. Post le creation de grammaticas e dictionarios in le 18ve seculo, le ascension del capitalismo in imprimerias, del industrialisation, del urbanisation e del education in massa resultava in le dissemination de iste dialecto como le norma canonic pro le lingua anglese.

Modernisation

Le modernisation es un forma de normalisation linguistic que occurre quando un lingua ha besonio de expander su ressources pro complir certe functiones. Le modernisation occurre typicamente quando un lingua es subjecte a un cambio de stato social, como quando un pais gania su independentia ab un poter colonial o quando il ha un cambio in le politica de education linguistic. Le fortia le plus significante in le modernisation es le expansion del lexico, que permitte le discussion in le lingua de topicos in dominios semantic moderne. Le planatores linguistic se concentra in general super le creation de nove listas e glossarios pro describer nove terminos technic, ma il es equalmente necessari assecurar que le nove terminos sia usate de modo consistente per lor sectores relative del societate. Ben que alcun linguas como le japonese e hungaro ha essite subjecte a un expansion lexic rapide pro satisfacer le exigentias del modernisation, altere linguas como le hindi e arabe ha fallite de facer isto. Le expansion lexic rapide es adjutate per le uso de nove terminos in libros de studio e publicationes professional, assi como le uso frequente inter specialistas. Le questiones de purismo linguistic ha sovente un rolo significante in le expansion lexic, ma le vocabulario technic pote esser effective intra un lingua, non importa si illo proveni ab le proprie processo de formation de parolas de un lingua o ab le presto ex un altere lingua. Ben que le hungaro ha usate quasi exclusivemente le processos linguistic interne pro crear nove terminos lexic, le japonese se faceva prestar extensemente del anglese pro derivar nove parolas como parte del modernisation.

Planification de acquisition

Goethe-Institut, Praga.

Le planification de acquisition concerne le inseniamento e apprendimento de linguas, sia national sia secunde e estranier. Illo implica effortios a influentiar le numero de usatores e le distribution de linguas e alphabetisation, attingibile per crear opportunitates o incentivos a apprender lo. Tal effortios pote esser basate super politicas de assimilation o de pluralismo. Le planification de acquisition es directemente connexe al diffusion de linguas. Ben que le planification de acquisition es normalmente le dominio del governamentos national, regional o local, le institutiones como le British Council, Alliance française, Instituto Cervantes, Goethe-Institut, Società Dante Alighieri, Instituto Camões, e recentemente le Instituto Confucio es equalmente multo active in le promotion international de education in lor linguas respective.

Studio de caso: Peru

Planification de corpore

Le tres typos principal de planification de corpore es totes evidente in le disveloppamento del linguas quechua in Peru. Le graphisation es in processo desde le arrivata del espanioles in le region, quando le imperialistas espaniol tentava describer le sonos ‘exotic’ del lingua a europeos. Quando quechua deveniva le lingua official in Peru in 1975, le introduction del lingua in le dominios educative e governamental habeva necessitate de un lingua scripte normalisate. Le carga de adoptar un systema de scriptura ha essite un puncto de controversia inter linguistas peruvian. Ben que le majoritate favorava le alphabeto latin, le linguistas divergeva de opinion super como representar le systema phonologic de quechua, particularmente in reguardo al systema de vocales.

Un del questiones primari esseva como reflecter le differentias phonologic in le varie dialectos quechua. Per exemplo, alcun dialectos usa versiones aspirate e glottalisate del occlusiva uvular sin voce /q/, alteres non lo face, e alcun planatores linguistic considerava como importante reflecter iste differentias dialectal. Le recerca de un alphabeto unificate reflecte le processo de standardisation. In contrasto con altere casos de standardisation, in quechua isto ha solmente essite applicate al linguage scripte, non al linguage parlate e nulle tentativa ha essite facite pro cambiar le linguage parlate del parlatores native. Le processo de standardisation ha essite motivate plus tosto per le necessitate de haber un systema de scriptura uniforme pro fornir education al parlatores de quechua in lor lingua native.

Le planatores linguistic in Peru ha proponite plure varietates pro servir de norma supradialectal. Alcunos considerava Qusqu-Qullaw como le preferentia natural pro un standard, viste que illo es recognoscite de esser le varietate le plus proxime a illo parlate per le Incas. Alteros assereva que le quechua de Ayacucho es un melior option, proque le linguage es plus conservative e similar al protolingua, durante que Qusqu-Qullaw ha essite influentiate per contacto con le lingua aymara. Rodolfo Cerrón-Palomino proponeva un standard litterari, quechua meridional, que combina characteristicas de ambe dialectos. Iste norma ha essite acceptate per multe institutiones in Peru.

Le modernisation lexic ha etiam essite essential pro le disveloppamento de quechua. Le planatores linguistic ha tentate crear nove parolas de quechua primarimente per combinar morphemas quechua existente in nove modos pro crear nove significatos. In general, le parolas facite prestar se ex altere linguas es considerate solmente si il non ha possibilitates de disveloppar le parola per structuras quechua existente. Si un parola facite prestar se es adoptate in le lingua, le linguistas tenta adaptar phonologicamente le parola pro corresponder al norma typic de pronunciation in quechua.

Vide etiam

___

Iste articulo in forma parlate

Discargar · A proposito de iste file · Altere articulos parlate · Adjuta · On ha create iste file audio de un revision datate le 13 de augusto 2009; ille non reflecte subsequente modificationes al articulo.

Lectura ulterior

• Bastardas-Boada, Albert (2007). "Linguistic sustainability for a multilingual humanity" Archived 2007-12-01 at the Wayback Machine, Glossa. An Interdiscipinary Journal, vol. 2, n. 2. (anglese)
• _____ (2002). "World language policy in the era of globalization: Diversity and Intercommunication from the perspective of 'complexity'", Noves SL. Revista de Sociolingüística. (anglese)
• _____ (2002). "The Ecological perspective: Benefits and risks for Sociolinguistics and Language Policy and Planning", in Alwin Fill, Hermine Penz, & W. Trampe (eds.), Colourful Green Ideas, Bern: Peter Lang, pp. 77-88. (anglese)
• Calvet, L.-J. (1987). La guerre des langues et des politiques linguistiques, Paris: Payot. (francese)
• Cobarrubias, Juan & Joshua Fishman (edd., 1982). "Progress in language planning: international perspectives", in coll. Contributions to the Sociology of Language n° 31, Berlin/New York/Amsterdam: Mouton. (anglese)
• Cooper, R. L. (1989) Language Planning and Social Change, New York: Cambridge University Press. (anglese)
• Fishman, Joshua (ed., 1974). Advances in Language Planning, The Hague: Mouton. (anglese)
• Jernudd, B. H. & M. J. Shapiro (edd., 1989). The Politics of Language Purism, Berlin: W. de Gruyter. (anglese)
• Tauli, V. (1968). Introduction to a Theory of Language Planning, Uppsala. (anglese)

Nota

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese. Le articulo original se trova in le version 281327860 de en:Language planning, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.